Zinderende zeilvakantie langs de Zweedse scherenkust
De scherenkust van Stockholm is een soort recreatieplas pal voor de Zweedse hoofdstad, maar dan één van 3.500 vierkante kilometer, met ruim 24.000 eilanden en 50.000 vakantiehuizen. We huren een zeilboot en verkennen de imposante Stockholm archipel.
Fotografie: Bertel Kolthof, Vakantiesophetwater.nl
Meteen naar:
Boot huren in Akersberga
In Akersberga, iets meer dan 30 kilometer van Stockholm, schepen we in op een Dufour 325 van Midnight Sun Sailing. Akersberga heeft een enorme jachthaven die een mooie uitvalsbasis is voor de archipel. Het is weekend en druk op het water. Speedbootjes schieten heen en weer en kajuitzeilboten, waaronder veel catamarans en trimarans, glijden in alle richtingen over het water.
Varen naar Vaxholm
We varen over het noordelijke deel van de archipel richting Vaxholm, een kilometer of 15 verderop. Het waterlandschap is zo uitgestrekt, dat we ondanks de vele boten alle ruimte hebben. In de buurt van Vaxholm wordt dat anders. Tussen Fort Voxholm, dat op een eiland vlak voor het stadje ligt en de stadshaven, bruist het van de activiteit. Veerponten, passagiersschepen, speedboten en kajuitjachten varen kriskras door elkaar.
“De Archipelformule luidt: hoe dichter bij Stockholm, hoe drukker”
Jachthaven Vaxholm
Vaxholm is een trekpleister voor watersporters, maar toch vinden we een mooie plek in de jachthaven. Die avond komt het weekend ten einde, dus zijn de toeristenboten en -bussen weg en valt er rust en avondrood over het mooie haventje. De Archipel-formule luidt ongeveer als volgt: hoe dichter bij Stockholm, hoe drukker en hoe minder ankerplekken en aanlegplekken er zijn.
In de buurt van Stockholm is het water veelal te diep en te druk bevaren om te ankeren. Zomaar ergens aanleggen kan niet, want bijna ieder stukje grond is privébezit. Zelfs op de allerkleinste eilanden is bijna altijd wel een vakantiehuisje te vinden.
Varen naar Grinda
We toeren door de Archipel op zoek naar een mooie beschutte baai om voor anker te gaan en een duik te nemen, die wat frisser blijkt dan je van de buitentemperatuur zou verwachten. Gelukkig is het hartje augustus en 25 graden, dus we warmen snel weer op. En het grootste voordeel: zelfs ‘s nachts is nergens een mug te bekennen. Als we in oostelijke richting het eiland Grinda varen, is het bijzonder rustig op het water.
Archipelago Foundation
Grinda is onderdeel van de Archipelago Foundation dat veertig natuurreservaten bezit, bij elkaar 12 procent van de hele archipel. De Foundation heeft zich niet alleen ten doel gesteld om de rijke flora en fauna van het gebied te beschermen, maar zorgt ook voor faciliteiten en afvalverwerking in de recreatiegebieden. Dat betekent dat zelfs op afgelegen eilandjes sauna’s te vinden zijn en nergens een propje papier te bekennen is.
“Je krijgt hier nooit het idee dat je volledig onbeschut vaart”
Art Nouveau-huis
Grinda wordt al bewoond sinds de middeleeuwen en een groot stenen Art Nouveau-huis uit 1906 doet nu dienst als gasthuis. In 1948 werd het eiland verkocht aan Stockholm om dienst te doen als recreatiegebied voor de stad, maar in 1998 droeg de stad het over aan de Foundation. Inwoners en toeristen uit Stockholm komen er nu met veerponten of watertaxi’s voor een zondagse wandeling of een wat langer verblijf.
Sandhamn
We verlaten de jachthaven om verder de scherenkust uit te varen. Van het westelijke deel van de archipel, met haar grote bosrijke eilanden, verandert de omgeving nu langzaam in een gebied met kleinere rotseilanden. We kruisen op richting Sandhamn, een soort buitenstation van het besloten vaargebied rond Stockholm.
Royal Swedish Yacht Club
Vanaf hier wordt alles uitgestrekter en kantelt de verhouding land-water naar nog meer water. Sandhamn is al sinds het einde van de negentiende eeuw een populair eiland voor watersporters. Bij de jachthaven van de Royal Swedish Yacht Club (KSSS), die al sinds 1878 een Koninklijke status heeft, leggen we aan. Op de ongeveer honderd vaste bewoners van Sandhamn heeft het 350 ligplaatsen en op een vlak ernaast gelegen eilandje nog eens 150. Het dorpje rond de haven bestaat uit een paar huizen, winkeltjes en een museum. We eten met de zon in de kuip en genieten van het uitzicht over de scheren.
Zeezeilen
’s Ochtends worden we gewekt door een pistoolschot, het teken dat de vlag is gehesen en de jachtclub open is. We zetten zeil in oostelijke richting, waar je zo door zou kunnen varen naar Finland. Op sommige open stukken begint het zelfs een beetje op een echte zee te lijken, al krijg je nooit echt het idee dat je volledig onbeschut vaart. Hier en daar ligt een wat grotere rotsformatie en pas als we dichtbij komen of er tussendoor varen, ontdekken we kajuitboten die bijna met de boeg op de rotsen lijken te liggen.
“Hallberg-Rassy’s en Targa’s liggen klaar voor ’n zondags tripje”
Robinson Crusoe-gevoel
Als we een mooie baai zien tussen een paar kleine eilanden, zoeken we zelf een plekje uit. We beklimmen onze rots en roeien rond in de dinghy: het Robinson Crusoe-gevoel, maar dan met gezelschap en het comfort van ons zeiljacht.
Varen naar Stockholm
Volledig onthaast maken we ons klaar voor de flinke tocht richting Stockholm. We nemen een zuidelijke route die ons al snel weer in de bewoonde wereld brengt. Landtongen flankeren ons richting de hoofdstad. In de waterrijke voortuin van Stockholm hebben de mensen het niet slecht.
We zien wit of rood geverfde kasten van houten huizen die boven op de tientallen meters hoge kust gebouwd zijn. Houten trappen slingeren vanaf de huizen over de rotsen naar beneden waar de Hallberg-Rassy’s en Targa-motorboten klaar liggen voor een zondags tripje over de archipel. Naast de huizen staan de Bentley’s en klassieke auto’s onder open afdakjes, zodat ze goed van alle kanten zichtbaar zijn.
Vaarroute Stockholm
De vaarweg wordt steeds smaller nu we Stockholm naderen en op de drukke hoofdroute naar de stad zijn beland. Na een brug die 35 meter boven ons uittorent, zien we de eerste stadscontouren en zoemt het van de ferries, taxi-RIB’s, grote vrachtvaart en kajuitjachten. Als we Andrea Bocelli’s ‘Time to say goodbye’ uit speakers horen schallen, kijken we achter ons en zien we de enorme wand van een cruiseschip boven ons uitsteken. Veel van de hutten hebben grote balkons, geschikt voor foute mannen in ochtendjassen met sigaren die ook van het uitzicht over de archipel willen genieten.
Wasahamnen Marina
We vinden een plekje in Wasahamnen Marina, dat precies tussen het Vasamuseum en pretpark Gröna Lund ligt. Zelfs hartje augustus is er genoeg plek. Vanaf de ligplaats hebben we mooi uitzicht over het stadscentrum van Stockholm. De Stockholm archipel bestaat uit 24.000 eilanden en 1 metropool; wij kunnen niet wachten tot we de rest van het gebied mogen ontdekken.
Praktische informatie
Vaarinformatie
De jachthaven van Akersberga bereik je prima met openbaar vervoer vanaf Stockholm centrum of het vliegveld. Met een huurauto kun je echter meteen groot kunt inslaan bij de budget supermarkten die relatief vriendelijk geprijsd zijn en goede kwaliteit leveren. Vanwege het veelal beschutte water en gebrek aan getij is het varen zelf niet ingewikkeld. Bestudeer de kaart echter goed op (kleine) rotspunten die her en der omhoog komen.
Zelf zeilen door de Stockholm Archipel?
Bekijk het aanbod op Vakantiesophetwater
Stockholm stad
Gamla Stan
Bij het koninklijk paleis (Kungliga Slottet) in het centrum van Stockholm kun je getuige zijn van de wisseling van de wacht. Via het uitstekende veerbotennetwerk kom je vervolgens in Gamla Stan, het oudste deel van Stockholm waar de leukste kunst- en antiekwinkels en gezelligste cafés te vinden zijn. Hier kun je lekker rond slenteren door de smalle steegjes en je eigen favoriete plekjes van de stad gaan ontdekken. Gamla Stan staat in schil contrast met het moderne stadscentrum met enorme winkelcentra waar de hele zomer door optredens zijn en beroemde Zweedse designwinkels met elkaar wedijveren.
“Ook het Zweedse koningshuis schijnt hier regelmatig te shoppen”
Ostermalms Saluhall
Ook zeer de moeite waard is een bezoek aan Ostermalms Saluhall, een barokke markthal uit 1880, waar peperdure, maar prachtig uitgedoste marktkramen staan. Drink een glaasje champagne met een lekker hapje op een terras in de markthal, of kies voor een warme buffetlunch; dé manier om in het prijzige Stockholm betaalbaar te kunnen eten.
In Ostermalms Saluhall zijn vooral zeevruchten en traditionele Zweedse lekkernijen te vinden. Ook het Zweedse koningshuis schijnt hier regelmatig te shoppen.
Vasa-museum
Als je maar tijd hebt voor één uitje in Stockholm, kies dan voor het Vasa-museum. Het Zweedse oorlogsschip Vasa zonk op 10 augustus 1628 tijdens zijn eerste tocht in de haven van Stockholm. Het ongelooflijk rijk gedetailleerde koningsschip werd gebouwd door de Hollandse scheepsbouwer Henrik Hybertsson, en staat er bij alsof het ieder moment weg kan varen: een deus ex machina dat zich ieder moment kan voltrekken.
Dierenpark Skansen
Op loopafstand van de jachthaven, ligt het openluchtmuseum en dierenpark Skansen, waar alleen al 150 gebouwen met dieren en tentoonstellingen genoeg te bieden hebben voor een volle dag afleiding.
Spirit museum
Pal voor de jachthaven kun je een rondje maken door het grappige Spirit (alcohol) museum en het gratis maritieme museum, met leuke en bijzondere oude jachtjes.
