Heb ik een vaarbewijs nodig in Nederland of het buitenland?
Veel mensen vragen zich af of ze een vaarbewijs nodig hebben als ze een boot gaan huren in Nederland of in het buitenland. Wij stelden 12 vragen aan Vaarplezier, die op verschillende plekken in Nederland vaar(bewijs)cursussen geven. Plus: een praktijkvoorbeeld van een vaarcursus (met video).
Inhoud:
1) Kun je een boot huren in Nederland zonder vaarbewijs?
2) Waar mag ik varen zonder vaarbewijs?
3) Wanneer heb je een vaarbewijs nodig in Nederland?
4) Hoe kan ik mijn vaarbewijs 1 halen?
5) Hoe kan ik leren varen in de praktijk?
6) Kun je een motorboot huren in het buitenland zonder vaarbewijs?
7) In welke landen heb ik geen vaarbewijs nodig?
8) Kun je in het buitenland een zeilboot huren zonder vaarbewijs?
9) Wanneer heb je een vaarbewijs nodig in het buitenland?
10) Waar heb je vaarbewijs 2 nodig?
11) Hoe kan ik mijn vaarbewijs 2 halen?
13) Praktijkvoorbeeld Vaarcursus
1) Kun je een boot huren in Nederland zonder vaarbewijs?
"Ja, dat is best vaak mogelijk. Een boot die korter is dan 15 meter en niet sneller kan dan 20 km/u is vaarbewijsvrij. Dat betekent dat je geen vaarbewijs hoeft te hebben. Je moet overigens wél de verkeersregels kennen als je gaat varen, dus ook als je voor dat type boot geen vaarbewijs nodig hebt. Vergelijk het maar met fietsen: als je dat doet zonder dat je een rijbewijs hebt, moet je natuurlijk wel de verkeersregels kennen. Een tip: heb je geen vaarbewijs of weinig ervaring, huur dan een boot op een plek met overzichtelijk water, waar niet teveel grote schepen (binnenvaart) komen."
Huur een motorboot in Nederland zonder vaarbewijs
2) Waar mag ik varen zonder vaarbewijs?
"Overal! Als je tenminste vaart op een boot waar je geen vaarbewijs voor nodig hebt. Voor kleine, overzichtelijke wateren is dat natuurlijk ook prima. Wil je het IJsselmeer (of nog groter water) oversteken, dan is dat niet aan te raden zonder gedegen kennis en voorbereiding. Maar op de meren in Nederland en de kleine vaarwateren (zonder beroepsvaart) kun je waarschijnlijk al snel uit de voeten. Gebruik de stelregel dat je altijd zelf voorrang verleent als je niet weet wie er voorrang heeft, gewoon uit voorzichtigheid. Dat heet ‘goed zeemanschap’. Goed om je heen kijken is sowieso een goede tip, want vanaf een boot is Nederland ontzettend mooi. Geniet dus vooral ook van je omgeving!"
"Een cursus met theorie op de boot helpt om je examen te halen"
3) Wanneer heb je een vaarbewijs nodig in Nederland?
"Je hebt een vaarbewijs nodig als de boot waarop je vaart langer is dan 15 meter en/of sneller kan dan 20 km/u. Let bij de snelheid op het woordje 'kan': het maakt niet uit hoe snel je vaart, maar hoe snel de boot kán varen. Klein Vaarbewijs 1 is daarbij nodig voor de 'normale' binnenwateren. Je hebt Klein Vaarbewijs 2 aanvullend nodig als je gaat varen op Wester- en Oosterschelde, IJ-, Marker- en IJsselmeer, Waddenzee, Eems en Dollard. Klein Vaarbewijs 2 is altijd aanvullend op Klein Vaarbewijs 1."
4) Hoe kan ik mijn vaarbewijs 1 halen?
"Je haalt het Klein Vaarbewijs 1 als je met goed gevolg het theorie examen bij het CBR hebt afgelegd. Iedereen kan zich inschrijven voor het theorie examen en thuis de oefenstof leren, maar de beste manier is een cursus. Veel onderdelen lijken namelijk erg onlogisch als je ze voor het eerst ziet. Een goede cursus helpt om het verband tussen de onderdelen - en daarmee de logica - te snappen. Een cursus met theorie en theorie-op-de-boot helpt je daarbij ook nog eens om het geleerde in de praktijk toe te passen. Dat zorgt voor hogere scoringspercentages. Het gemiddelde slagingsniveau is in Nederland niet hoog, zo'n 62%. Met name online-cursussen en ééndaagse cursussen scoren gemiddeld niet goed en blijven achter bij dit gemiddelde."
5) Hoe kan ik leren varen in de praktijk?
"Met vaarles! Eigenlijk hetzelfde als met voertuigen: onder leiding van een instructeur de kneepjes en de handigheden leren. Hoe reageert een boot? Hoe gebruik je de wielwerking van de schroef bij het afmeren? Hoe gebruik je de verschillende lijnen? Wat is de invloed van wind en stroom op de manoeuvres? Dat alles kun je proberen zelf uit te vinden, maar het is veel handiger als een expert het met je doorneemt en je het oefent onder leiding van een goede instructeur. Dat gaat véél sneller en daarmee wordt je veel vaardiger. Zo leer je bovendien allerlei manoeuvres die je zelf waarschijnlijk nooit had uitgevonden."

Vaarbewijs nodig bij boot huren in het buitenland
6) Kun je een motorboot huren in het buitenland zonder vaarbewijs?
"Dat hangt erg van de boot en het land af. Er zijn landen die heel soepel zijn, maar de algemene tendens is dat er steeds vaker om een vaarbewijs gevraagd wordt. Ook verzekeraars spelen hier een rol in. In het nabije verleden is er veel fout gegaan en dat was nogal prijzig. Vandaar dat je ziet dat er vaker een vaarbewijs nodig is in het buitenland. Let ook op het verschil met Nederland wanneer je een vaarbewijs nodig hebt, die grenzen kunnen anders liggen."
7) In welke landen heb ik geen vaarbewijs nodig?
"Ook dat hangt weer van het land af. In principe geldt: als je geen vaarbewijs hoeft te hebben voor dat type schip, mag je er overal mee varen. Uiteraard moet je rekening houden met gebieden waar je niet mag komen, zoals natuurgebieden of militaire oefenterreinen. Het gebruik van een goede navigatie-app is daar handig voor. Navigatie-apps kun je tegenwoordig al heel goedkoop op je telefoon of tablet laten draaien."
"De verhuurder wil dat je voldoende basiskennis hebt"
8) Kun je in het buitenland een zeilboot huren zonder vaarbewijs?
"Dat hangt van het land en de boot af. In sommige landen is het geen enkel probleem om een kleinere boot te huren zonder vaarbewijs, in andere landen is dat dan wel weer nodig. Het verschilt - zelfs binnen Europa - nogal. Als stelregel: hoe langer/sneller de boot, hoe groter de kans dat je een vaarbewijs nodig hebt in het buitenland. Zeilboten hebben bijna altijd ook een motor aan boord en dan vallen ze in veel buitenlanden toch in de categorie 'boot met een motor' en heb je een vaarbewijs nodig vanaf een bepaalde lengte of aantal PK's. Verhuurders hebben de informatie over het algemeen goed paraat."
9) Wanneer heb je een vaarbewijs nodig in het buitenland?
"Als de regelgeving daarom vraagt (vaarbewijsplicht) of als de verhuurder/eigenaar van de boot dat wenselijk vindt. Dat laatste komt steeds vaker voor, zeker ook door aangescherpte richtlijnen van verzekeraars. Ze willen dan dat je voldoende basiskennis hebt om veilig met de boot het water op te gaan. Zeker op ruim water is kunnen navigeren (niet alleen elektronisch, maar ook snappen wat er gebeurt) en het weer goed kunnen beoordelen, erg belangrijk. Verder hangt het dus behoorlijk af van welk land je naartoe gaat en wat de lengte en snelheid van de boot is."
"Ook weerkunde speelt een belangrijke rol"
10) Waar heb je vaarbewijs 2 nodig?
"Meestal op grote, ruimere binnenwateren (denk in Nederland aan IJsselmeer en Waddenzee) en vaak in de kustwateren van een land. In Nederland is dat niet zo, maar in het buitenland meestal wel. Mocht je het daar wettelijk niet nodig hebben dan is het toch enorm aan te raden, want veel van die kennis heb je echt nodig op de grotere wateren."
11) Hoe kan ik mijn vaarbewijs 2 halen?
"Klein Vaarbewijs 2 is bijna niet te halen zonder cursus. De stof is niet heel breed, maar wel redelijk diepgaand. Het kunnen uitzetten van een koers, en met name het onderscheid tussen een uitgezette koers op je (elektronische) kaart, en wat je dan daadwerkelijk moet sturen op je kompas, is belangrijk. Het gaat daarbij om variatie, deviatie, stroom en drift, en die termen moet je goed kunnen toepassen. Ook meteo speelt een belangrijke rol: ga je voor langere tijd het water op, dan moet je goed kunnen inschatten wat het weer gaat doen om niet in de problemen te raken."
"Als je een goede cursus doet is het prima te doen!"
12) Is vaarbewijs 2 moeilijk?
"De stof gaat best diep, dus zonder cursus zul je veel missen. Maar gelukkig zijn de cursussen erg goed, daar krijg je het zeer begrijpelijk aangeleerd. Doe je een cursus met theorie en praktijk, dan ga je tijdens het praktijkgedeelte ook daadwerkelijk op een boot het ruime water op en de hele dag navigeren. Daardoor wordt het snel duidelijk waar de fouten zitten en hoe je die tijdens het examen kunt voorkomen. Klein Vaarbewijs 2 moeilijk? Als je het zelf probeert waarschijnlijk wel, als je een goede cursus volgt is het prima te doen!"
13) Praktijkvoorbeeld
Hoe haal je je Klein Vaarbewijs 1 in een keer?
"Al jaren vaar ik samen met mijn vriend, zowel met motor- als zeilboten. Ik leer iedere keer meer over de regels op het water en ook hoe je een boot bestuurd. Varen vind ik zo leuk dat ik besloot mijn Klein Vaarbewijs 1 te halen. In een paar weken maakte ik mij de stof eigen en stoomde me klaar voor het examen. Maar helaas, de eerste poging mislukte."
Cursus theorie & praktijk
"Ik koos voor een andere benadering. Door weinig ervaring en 'vaarjaren' vind ik het moeilijk om situaties voor me te zien. Dus ik besloot een cursus te volgen waarin aandacht is voor theorie in de praktijk. De theoriedag volgden we bij een bootbouwer, waardoor we meteen een levendig beeld kregen bij typen boten, soorten motoren en het onderhoud dat er bij komt kijken. Een ervaren kapitein nam ons tijdens deze dag mee door de wat taaie stof en wist het in een logische volgorde mét handige ezelsbruggetjes uit te leggen."
"Na een dag theorie en middag praktijk haalde ik mijn KVB1!"
Door de Amsterdamse grachten
"Een paar weken later voeren we met een boot door de Amsterdamse waterwegen. Al bij het wegvaren in de haven pasten we verschillende voorrangsregels toe. En zo ging het de hele middag verder. Ook oefenden we met verkeersborden, verlichting en hoe je veilig samen vaart met beroepsvaart. Na een dag theorie, een middag praktijk en wat zelfstudie haalde ik mijn KVB1!"
14) Huur zelf een boot
Heb je je vaarbewijs gehaald of wil je een boot huren waar je geen vaarbewijs voor nodig hebt? Kijk hier voor de mogelijkheden om een boot te huren (met of zonder vaarbewijs).
Over Vaarplezier
Vaarplezier geeft vaarcursussen en -trainingen aan beginners en gevorderden. Je kunt bij Vaarplezier ook terecht voor het behalen van je Klein Vaarbewijs 1 en 2 met theorie én theorie-op-de-boot. Dat geeft een veel hoger slagingspercentage en is bovendien leuker om te doen. Verder verzorgt Vaarplezier cursussen Marifonie, de Introcursus Vaarregels, Varen in het donker, Rijden met een boottrailer en nog diverse andere trainingen, voor zowel recreatievaart als beroepsvaart. Kijk voor meer informatie op vaarplezier.nl.