De Randmeren: varen langs 6 historische plaatsen
Het vaargebied van de Randmeren heeft enorm veel te bieden. Historische plaatsen aan het Gooimeer, Eemmeer, Wolderwijd, Veluwemeer en het Drontermeer leven als nooit tevoren, en watersport is hier op allerlei manieren mogelijk. Vaar met ons mee van het koninklijke Muiden naar het ambachtelijke Elburg.
Meteen naar:
Van Spakenburg naar Harderwijk
Jachthaven Muiden
Je mag het gerust een royale ligplaats noemen, ons plekje in de Koninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeivereeniging (KNZ&RV) naast het koninklijk jacht De Groene Draeck. Heel Muiden ademt de geur van oud geld, zonder protserig te doen. Gezelligheid vinden we rond de Grote Zeesluis, waar we vanaf een terrasje de jachten naar binnen en buiten zien gaan. Met een hapje en een drankje erbij zijn we getuige van dingen die mis gaan in de sluis en die ons als schipper natuurlijk nooooit zouden gebeuren.
Muiderslot
In het Muiderslot, dat statig uitkijkt over de Randmeren, wanen we ons in de 17e eeuw, toen schrijver P.C. Hooft een van zijn bewoners was. Muiden had ooit een belangrijke poortfunctie voor het Bisdom Utrecht, waarmee het via de Vecht verbonden is. Nu vormt het een ideaal vertrekpunt voor een tocht over de Randmeren.
"Vooral bij noordelijke wind biedt de route beschutting tegen de IJmeerdeining"
Varen van Muiden naar Naarden (9 km)
Vanuit Muiden richting Naarden varen we beschut achter de kunstmatige eilandjes De Drost, Warenar en Hooft langs. Ze stammen uit de tijd dat de dijk van Zuidelijk Flevoland is gemaakt. Het water en de kust ten oosten van Muiden zijn bewust bestemd als ‘luwtezone’ voor beschermde kranswieren en bijzondere plaatselijke diersoorten als de rivierdonderpad. Vooral bij noordelijke wind biedt de route beschutting tegen de IJmeerdeining. Vanaf de Hollandse Brug kom je op het Gooimeer in doorgaans rustiger vaarwater. Nu de wind aanwakkert, zien we een lange colonne van boten die kant op varen. De Randmeren zijn op grote delen dieper dan 1,5 meter: volop ruimte om te recreëren dus.
Jachthaven Naarden
Het is een flink stuk lopen van de meldsteiger bij Jachthaven Naarden naar het havenkantoor. De populaire aanlegplaats heeft eindeloos lange steigers. Hier vindt je alles wat je nodig hebt: een speeltuin waar kinderen hun overtollige energie kwijt kunnen, en huurfietsen om Naarden Vesting te kunnen ontdekken. Het stadje ligt ongeveer 1 kilometer landinwaarts. We fietsen dwars door de weilanden en over de stadswallen, waarvandaan we een weids uitzicht hebben over een van de best bewaard gebleven vestingsteden van Europa.
Naarden Vesting
Binnen de muren van de vesting bevinden zich uitstekende restaurants, waaronder Het Arsenaal in een historisch arsenaal uit 1688. Binnen de vesting zijn ook sfeervolle terrasjes en leuke (antiek)winkels te vinden. In de in 1875 gebouwde Promerskazerne verbazen we ons over de moderne inrichting en hippe boetieks. Naarden Vesting is duidelijk een stadje op stand. Tegelijkertijd heeft het plaatsje een bijna dorpse intimiteit, vooral dankzij de steegjes en oude huisjes. In de avondzon fietsen we later langs het Waterliniepad en de indrukwekkende 17e eeuwse vestingwerken.
Varen van Naarden naar Huizen (9 km)
Het is een leuk stukje varen naar Huizen. Vooral voor kinderen valt er op het Gooimeer genoeg te beleven. Ze vermaken zich eindeloos met bootjes, luchtbedden en ander waterspeelgoed. De Schelp, twee eilandjes die als een schelp een baaitje beschutten, heeft dertig aanlegplaatsen: mooi om lange zomeravonden op door te brengen. Aan beide zijden van het Gooimeer zijn strandjes waar je met de boot vlakbij kunt komen. Naast de stranden rond Almere tref je verschillende ligplaatsen waar je driemaal 24 uur mag liggen. Tussen Naarden en Huizen ligt een duidelijk aangegeven ondiepte, maar aan de Almerekant van de vaargeul is meer ruimte.
Jachthavens Huizen
Met haar vier jachthavens is er in Huizen altijd wel een passantenplek beschikbaar. Wij kiezen voor Jachthaven ‘t Huizerhoofd. Fietsen zijn onmisbaar in Huizen, want het - ietwat kille en moderne - stadscentrum ligt op minstens een halfuur loopafstand. Wat Huizen bijzonder maakt zijn onder andere de mooie stadsboerderijen die midden in de Gooise gemeente liggen. Maar het best komt dit oude vissersdorp tot zijn recht bij de oude haven, met terrasjes die uitkijken over de botterwerf en de negentiende-eeuwse kalkovens ernaast.
"Aan stuurboord zien we het bijzonder genaamde eiland Dode Hond"
Botterwerf Huizen
De botterwerf van Huizen is weer volop in gebruik. De prachtige planken die rond de werf liggen, verraden dat de restauratie van klassieke schepen nog steeds in volle gang is. De smederij die bij de werf hoort, wordt nu gebruikt als opleidingsplaats en de kalkovens die een belangrijke rol speelden in de geschiedenis van Huizen, zijn nu in handen van Fletcher Hotels.
Varen van Huizen naar Spakenburg (13,2 km)
Eenmaal terug in de vaargeul van het Gooimeer varen we via de Stichtse Brug het Eemmeer op. Direct zien we aan stuurboord het nogal bijzonder genaamde eiland Dode Hond, waar je kunt aanleggen en overnachten. Op het eiland staan bordjes met een uitleg over de herkomst van de naam. Een hond van een van de arbeiders die werkzaam was bij de aanleg overleed op het eiland en omdat het karkas er bleef liggen, zeiden de arbeiders als ze naar het eiland gingen: 'Ik ga even naar de dode hond'. Bij Bunschoten-Spakenburg kunnen we meteen Jachthaven Nieuwboer in, een moderne haven met goede faciliteiten, of een stukje doorvaren en kijken of we dichter bij het centrum een plaatsje kunnen kiezen.
Jachthaven Spakenburg
In Spakenburg vinden we gelukkig nog net een ligplaats bij WSV De Eendracht, in het hart van de stad. Lopend vanuit de haven horen we al sfeervolle geluiden uit het stadion komen, waar SV Spakenburg en de IJsselmeervogels hun thuisbasis hebben. Het is zaterdag en dus markt, wat wil zeggen dat er nog meer viskraampjes zijn dan er toch al waren. Spakenburg heeft meerdere palingrokerijen die bezocht kunnen worden, zoals Spakenburg Paling en Jacob van Jan, beide aan de Haringweg, respectievelijk de nummers 10 en 1.
Jachthaven de Eemhof
Dineren kan in Spakenburg bij verschillende restaurants aan het marktplein. Wij kiezen net het verkeerde moment uit voor een terrasbezoek, als bezemwagens en mannen met blazers het marktplein schoonmaken. Om de drukte te ontvluchten, varen we ’s avonds naar Jachthaven de Eemhof aan de overkant van het Nijkerkernauw. Hier vinden we goede faciliteiten en hebben we een prachtig uitzicht over het avondrood boven de Randmeren.
"De Randmeren zijn een feest voor iedereen die graag op het water is"
Van Spakenburg naar Harderwijk (23,1 km)
Navigeren op de Randmeren is niet veel ingewikkelder dan besluiten of je links- of rechtsaf de betonde vaargeul op vaart. We willen via de Arkertrekvaart naar Nijkerk, maar zien vlak na zessen dubbel rood, dus varen we door de Nijkerkersluis richting Harderwijk. Via het Nuldernauw komen we op het Wolderwijd, waar veel bootjes voor anker liggen, kinderen zwemmen en kitesurfers langs de randen van het meer angstaanjagend hoge sprongen maken. De Randmeren zijn niet alleen een feest voor mensen die varen, maar voor iedereen die graag op het water is.
Jachthaven Harderwijk
De havenmeester van de jachthaven van Harderwijk ontvangt ons hartelijk en wijst op een mooi plekje pal naast de ingang van het Dolfinarium. Harderwijk zelf heeft gelukkig veel meer te bieden dan de drukke prijzige dierentuin. De scheepstimmerwerf is prachtig gerestaureerd en vormt het middelpunt van de oude haven. Maar rondzwerven door de straatjes en steegjes met hun strak in de lak zittende oude huizen vinden wij het leukst. Alles wat oud is lijkt perfect onderhouden. Je raakt er bijna aan gewend, want bijna alle Randmeerplaatsen zijn rijk bedeeld met goed geconserveerde historie.
Harderwijk centrum
De moderne winkelstraten in het centrum ogen wat minder fraai, maar het gezellige plein vol terrasjes maakt veel goed. Harderwijk staat bol van de vistentjes en - zoals bij veel Randmeerplaatsen - ook hier wordt op veel plekken paling gerookt. Bij De Ouderwetse Bakkerij aan de Kleine Marktstraat verkopen ze lokale specialiteiten als Zeebeer, een soort meergranen cakebrood vernoemd naar de Harderwijkse Zeeweeringen, maar ook heerlijk vers roggebrood.
Varen van Harderwijk naar Elburg (18,2 km)
Met een stevige wind varen we Harderwijk uit, waar we meteen worden gewaarschuwd door de hoorn van een flink passagiersschip dat tot in het hart van de oud-IJsselmeerplaatsjes toeristen oppikt en afzet. We verlenen voorrang en varen het Veluwemeer op over de N302 via het aquaduct, dat in de plaats is gekomen van de Hardersluis. De wind blaast in de lengterichting van het Veluwemeer waardoor we de golven mooi op de kop krijgen en comfortabel kunnen opstomen richting Elburg.
Jachthaven Elburg
Langs de randen van het meer zijn verschillende campings en strandjes, waar talloze speed- en roeibootjes rondcirkelen. We varen net zo lang door tot het meer smaller wordt en we na de Elburgerbrug stuurboord uit Elburg in kunnen varen. Vanaf de invaart tot aan Elburg-centrum ligt het vol met passanten, maar bij de Gemeentelijke Jachthaven vinden we toch een mooi plekje.
"Elburg heeft genoeg historie voor een meerdaags bezoek"
Botterstichting Elburg
We treffen het, want het is 'Vestingval' in Elburg. Vestingval is een tiendaags kunstevenement tussen Hemelvaart en Pinksteren in en rond veertien monumentale locaties. Uiteenlopende creaties van lokale kunstenaars vrolijken de plekken op, waardoor wonderlijke combinaties ontstaan. Al snel blijkt dat Elburg genoeg historie heeft voor een meerdaags bezoek. De Vischpoort met de oude luidklok uit 1683, Smederij de Hoefhamer en de Kazematten maken veel indruk. Maar vooral de Elburger botterwerf vormt sinds de restauratie in 2010 het kloppend hart van Elburg.
Visveiling Elburg
Tijdens ons bezoek is een punterrace gaande. ’s Avonds varen de kleine platbodems pal langs de onze ligplaats om ‘s nachts te gaan vissen. De volgende morgen wordt de vangst bij de oude visveiling schoongemaakt en in rookovens gegaard. Verser kan niet...
Zelf varen op de Randmeren?
Bekijk het aanbod op Vakantiesophetwater
Meer informatie
Meer weten over de Randmeren en de Vecht? Vakantiesophetwater maakte een tocht door de ‘Vorstelijke Vechtstreek’.
Ben je geïnteresseerd in andere populaire watersportgebieden? Hier lees je meer over varen in Nederland.
