Bucketlist-trip: varen op de Douro
Pak je bucketlist er maar bij, en schrijf op: ‘Varen op de Douro’. Deze Spaans-Portugese rivier, die uitmondt bij Porto en dwars door de wijngaarden stroomt, hoort namelijk op ieders verlanglijstje.
Fotografie: Bart Hautvast
Let op: het is op dit moment niet mogelijk om via ons een boot te huren op de Douro. Wil je graag een motorboot huren in Portugal, lees dan het verhaal over stuwmeervaren in Portugal.
Douro Marina in Porto
Porto is niet bepaald de vervelendste startplaats voor een charterreis. Bij de Douro Marina ligt een Greenline 40 van charterbedrijf Feel Douro te blinken in de zon. De jachthaven ligt in Villa Nova de Gaia, dat in de Romeinse tijd Cale genoemd werd en belangrijker was dan Porto aan de noordzijde van de Douro. Aan deze dubbelgemeente ‘Portocale’ dankt Portugal haar naam. Nu is Villa Nova de Gaia een deel van Porto, maar nog steeds zijn hier de wijnhuizen te vinden waar de port sinds oudsher wordt opgeslagen voordat die over de wereldzeeën verscheept wordt.
Villa Nova de Gaia
Taberna San Pedro in de oude visserswijk van Villa Nova de Gaia vormt de ideale plek om alvast in de sfeer te komen. Oude vrouwtjes hangen op hun gemak hun lange onderbroeken op bij de centrale wasplaats bij de haven en in een steegje vlak achter de boulevard stijgt dikke rook op, ten teken dat het lunchtijd is. Voor de taberna staan hele families in hun zondagse pak te praten tot ze aan tafel kunnen. Ze hebben het wachten er voor over en wij komen er snel achter waarom: salade met paprika en tomaat van de gril, inktvis, gamba’s en sardines die nog nasmeulend op tafel komen.
"Het gaat maar om één ding: de kwaliteit van de ingrediënten"
Wijnstreek Portugal
Bij het diner drinken we een sprankelend koude Vino Verde, een wijn uit een noordelijke wijnstreek in Portugal en een die je zeker niet moet overslaan. De inktvis is boterzacht en gaat perfect samen met het subtiele sausje van olijfolie en koriander. En toch is de bistro allesbehalve chique. Geen stijve bediening of dikdoenerij, het gaat maar om één ding: de kwaliteit van de ingrediënten. En met de wijnvelden in de achtertuin en de oceaan voor de deur is die ‘formidable’.
Vertrek uit Porto
De zeiljachten en speedboten in de haven hebben de oceaan als vaargebied. Bijna niemand denkt eraan om de andere kant op te varen, landinwaarts, de Douro op richting de wijnvelden. Gelukkig maar. Boven ons torent de Ponte Dom Luís I op, de ijzeren boogbrug uit 1886 met een spanwijdte van 172 meter die de zuid- en noordoever met elkaar verbindt. Daarna volgt de Maria Pia-brug, 350 meter lang en na zijn bouw in 1877 de grootste brug ter wereld. Na deze bruggen verdwijnt de stad al snel en is de rivier steeds meer de onze.
Portugese volzinnen
De eerste sluis is even wennen. In het handboek van de charteraar staat netjes uitgeschreven hoe je in het Portugees moet vragen of je de sluis in mag, maar hoe anticipeer je op de prachtige Portugese volzinnen die vervolgens terugkomen? Gewoon maar rustig afwachten, want ook Portugezen zullen geen heel verhaal nodig hebben om ‘ja’ te zeggen. Na de sluis is het leven meteen anders. Stad is natuur geworden en we zijn moederziel alleen op een rivier die omarmd wordt door groene oevers. Hier en daar zien we een smaakvolle haciënda, omgeven door privé-wijngaarden en waarschijnlijk in gebruik als buitenhuis of hotel en tussen de rotsen verschijnt zo nu en dan een klein rivierstrand. Op een zeldzame visser na zijn we alleen op de wereld.
Varen op de Douro
Op onze luxe 40-voeter gaan we gestaag stroomopwaarts richting Porto Antigo, zestig kilometer van Porto en de eerste stopover richting het hart van het wijngebied. Bij ondergaande zon, met weids uitzicht over de Douro, vieren we het leven met een ijskoud biertje op het terras van Hotel Porto Antigo, zo’n beetje het enige bouwwerk van het dorp. Over een spiegelgladde Douro stomen we de volgende dag op naar Regua, 30 kilometer verder. Loof maakt plaats voor olijf en druif en in een halve dag zien we welgeteld één RIB en één roeibootje.
Bij Regua staat behoorlijke stroming en hebben we een tweede poging nodig voor een soepele landing. We hadden misschien beter in de binnenbocht kunnen gaan liggen waar ook een steiger was.
"Aan alle kanten omgeven door wijnvelden varen we verder"
Wijn langs de Douro
In Regua gaat het gebeuren, hier gaan we op bezoek bij een walhalla voor fijnproevers: de Quinta da Pacheca, waar 200.000 liter wijn per jaar wordt gemaakt. Dat klinkt veel en je hebt aardig wat Amy Winehousen nodig om het op te krijgen, maar voor de streek is het een bescheiden hoeveelheid. De Quinta heeft ook een hotel-restaurant, waar we zwevend boven de wijnvelden van een verfijnde maaltijd genieten, met natuurlijk een fris glas Pacheca-wijn. Het uitzicht over de eindeloze rijen wijnranken en de Douro in de diepte doet ondertussen zijn werk en we maken ons uiteindelijk met tegenzin uit de voeten om op tijd bij de volgende sluis te komen.
Schip in de sluis
Aan alle kanten omgeven door wijngaarden varen we verder. We komen te laat bij de sluis en melden ons via de marifoon, maar begrijpen het antwoord niet. Gelukkig zien we op ons schema dat er over een halfuurtje een passagiersschip komt. Het is nog vroeg in de middag, maar het is de laatste boot van de dag.
Lunchen in Pinhão
In Pinhão, 25 kilometer voorbij onze idyllische lunchplek, meren we af aan de lange betonnen kade. We verkennen het plaatsje dat een historisch station blijkt te hebben, met grote schilderingen van de Douro op geglazuurde tegels. Daarna varen we door richting Ferradosa. In Vale de Figueira, een helder dalmeer te midden van wijngaarden, gaat het anker uit. We vergroten het achterdek door de spiegelklep te laten zakken en lunchen op ons grote privé-terras onder het genot van nog maar een koude witte Pacheca.
Suppen op de Douro
We brengen de middag zwemmend en suppend door en varen daarna terug naar Pinhão, waar we ‘even’ worst gaan halen bij een winkeltje in het kleine centrum. We zijn nog amper binnen of er komt een soort wijnsilo op de toonbank. Met een glaasje erbij mogen we de ene na de andere zelfgerookte worst- en chorizosoort proeven. Geen gladde marketing, want de locals die binnenkomen krijgen hetzelfde recept, en zo wordt het al snel gezellig in het kleine winkeltje.
"Bij Caldas de Aregos komt water van meer dan 60 graden uit de grond"
Caldas de Aregos
Laatste stop op de terugweg is Caldas de Aregos, waar we met 4 knopen stroom mee vlotjes heen varen. Caldas de Aregos is een bijzondere plek, waar water van meer dan 60 graden heet op verschillende plekken uit de grond komt. Het wordt gebruikt voor mineraalbaden, maar ook bij de openbare wasplaatsen stroomt het zwavelrijke water uit de kraan. De volgende dag zakken we af richting Porto en varen we nog één keer over de onvolprezen en bijna volkomen bootloze Douro. Alleen maar niet eenzaam, als koningen zonder onderdanen.
Porto: oceaan en rivierstad
Porto biedt een mix van historie en moderniteit. De stad heeft een soort kalmte die de Portugezen eigen is, maar ’s nachts komt de Mediterrane inborst tot leven en gaan jong en oud door tot in de late uurtjes. Met een houten trammetje kun je naar het strand om uit te rusten of juist om te surfen, suppen of kiten. Vanuit de jachthavens gaan de meeste boten via de monding van de Douro richting oceaan. Het eerste stuk is de rivier nog drukbevaren met veerbootjes en Rabelo’s, vrachtboten zonder kiel die ooit werden gebruikt om vaten port naar Villa Nova de Gaia te brengen. De Douro was toen nog een wilde rivier en menig vat ging verloren. Nu is de rivier getemd, gaat het transport over de weg en worden de Rabelo’s alleen nog gebruikt voor toeristen die de wijnkelders bezoeken.
Meer over Portugal
Lees ook:Sterren kijken op het Portugese Alqueva
Bezienswaardigheden
Pacheca: stampen en zingen
Wijnhuis Pacheca ligt in Lamego, tegenover het plaatsje Regua en is sinds 1903 een familiebedrijf, waar nog op de traditionele manier wijn wordt gemaakt. Rond september begint de oogst en worden de druiven geplukt door de vrouwen. Mannen komen uit de wijde omgeving om de druiven te stampen terwijl ze traditionele liederen zingen om ritme te houden. Grote wijnhuizen zijn overgestapt op mechanische siliconenvoeten, die verwarmd worden om echte voetzolen na te bootsen, maar de ‘kleintjes’ doen het nog op de traditionele manier. In drie weken tijd wordt zo’n 170.000 liter wijn gestampt, alleen de overige 30.000 liter witte wijn wordt mechanisch geperst. De wijn wordt op eikenhouten vaten gerijpt, onder andere in een vat van 30.000 liter als onderdeel van het procedé om port te maken. Pacheca heeft ook een hotel en een restaurant met panoramazicht over de wijnvelden.
Douro: levensader van de Portstreek
Naast mooi is de rivier de Douro ook vooral heel prettig vaarwater. Meestal is het erg rustig op de rivier, op een aantal passagiersschepen na. Met deze grote schepen is het soms proppen in de sluis, maar gelukkig zijn er maar vijf sluizen op de 116 kilometer die het Portugese gedeelte van de Douro lang is. De Douro ontspringt in de Spaanse bergen en mondt uit bij Porto. De ooit wilde rivier werd altijd gebruikt voor de verscheping van port richting oceaan. Sluizen en waterkrachtcentrales hebben de Douro inmiddels gereguleerd, maar op smalle stukken moet je rekenen op een knoop of vier stroming, afhankelijk van de hoeveel regen die valt.
"De slager helpt je - met een wijntje erbij - in je keuzes"
Pinhão: grote wijnhuizen en luxe hotels
Pinhão ligt in het hart van de wijnregio, waar zich een paar van de meest gerenommeerde wijnhuizen bevinden. De grootste huizen produceren wel een miljoen flessen per jaar. Sommige wijnhuizen fungeren ook als zeer luxe hotels waar de rijken der aarde voor zo’n duizend euro per nacht genieten van de rust en landelijkheid die eigen is aan deze Portugese quinta’s. Op weg naar Ferradosa vaar je bijvoorbeeld langs Hotel Romaneira, waar naar het schijnt gasten als Brat Pitt en Angelina Jolie graag komen om zich even terug te trekken uit hun hectische bestaan. Pinhão zelf is een rustig plaatsje van nog geen duizend inwoners, waar de slager je - met een wijntje erbij - helpt in je keuzes.
Oogstfeest
Rond de Douro draait het allemaal om port, maar ook de witte en rode wijnen zijn van de hoogste kwaliteit. Bij de meeste quinta’s zijn rondleidingen en kleine wijnhuizen bieden vaak een meer authentieke ervaring dan de grote, waar veel toeristen op afkomen. In het najaar zijn er allerlei festiviteiten rondom de oogst en kun je bij sommige quinta’s zien hoe de druiven traditioneel met de voet worden gestampt.
Handig om te weten
Charteren in Portugal
Portugal is van oudsher een populair vakantiegebied, maar met een motorboot door de binnenlanden varen staat nog in de kinderschoenen. Sluizen zijn niet echt ingericht op kleine bootjes, dus je moet je met voor- en achtertrossen werken die je ongeveer midscheeps losjes om een sluisbolder legt. Door de boot voor en achter af te houden voorkom je beschadigingen. Vanwege de voorspelbaarheid van waar en wanneer de passagiersboten langskomen zul je echter niet snel een spannende of onaangename ervaring hebben. Bij charterbedrijf Feel Douro krijg je een vaarschema mee voor de sluizen. Verder is het op de Douro aangenaam toeven en ga je al snel mee in de kalme en vriendelijke mentaliteit van de Portugezen.
"Eten en drinken is een stuk goedkoper dan wij gewend zijn"
Vaarbewijs Portugal
Een ICC is verplicht als je wilt varen op de Douro en dat is met reden. Vooral tussen de smalle rotsen door stroomt het behoorlijk en is het vooral goed afstemmen met mogelijke tegenliggers, waaronder passagiersboten. Overal is goede betonning en dat mag ook wel; hier en daar bevinden zich rotsachtige ondieptes.
Prijzen in Portugal
Met verschillende budgetmaatschappijen vlieg je zeer goedkoop naar Porto. Op de boothuur na zul je de kosten van je vakantie goed kunnen drukken. Bij de meeste plaatsjes zijn havens met voldoende ligplaatsen en prima faciliteiten. Bij sommige betaalden wij helemaal niets en bij andere waren we met onze 40-voeter voor € 6 klaar. Eten en drinken is een stuk goedkoper dan wij gewend zijn; voor een fles goede wijn betaal je een fractie van wat wij gewend zijn.
Kijk hier voor meer tips over goedkoop een boot huren
