Sterren kijken op het Portugese Alqueva

Het enorme stuwmeer van Alqueva, op grens van Portugal en Spanje, is volop in ontwikkeling. Huur een motorboot vanuit Amieira en ervaar rust en ruimte als nergens anders.

Amieira Marina

Een meer met een oppervlakte van 250 vierkante kilometer op een unieke plek in het binnenland van Portugal: dat moesten we zien! In het voorjaar reizen we daarom met twee gezinnen af naar het Alqueva, waar we een boot meekrijgen van verhuurbedrijf Nicols. We checken in bij Amieira Marina, een keurige haven op 2,5 uur rijden van Lissabon. Onze bagage gaat met karretjes via een lift de helling af naar de steiger, waar we uitleg krijgen over de boot en het gebied.

Vaarroute Alqueva

Omdat de dieptes op het meer nog niet in kaart zijn gebracht en de betonning niet helemaal klopt, heeft Nicols plotters in de boten geplaatst met een digitale vaarroute er in. Twintig jaar geleden was dit nog een rivierdal met bomen, die je op sommige plekken nog steeds uit het water ziet steken. Weten waar je kunt varen is dus geen overbodige luxe.

Nautisch centrum Amieira

Na wat laatste veiligheidsinstructies, en een proefrondje varen met de base manager, kunnen we op pad. Het is al eind van de middag, dus varen we richting het plaatsje Amieira, dat 30 minuten verderop aan een vertakking van het meer ligt. We volgen de dieptelijn en komen al snel bij een lange steiger in de buurt van het dorp. De steiger hoort bij een nautisch centrum met een mooi nieuw strand en een restaurant met uitzicht over het meer.

"De zwaar gerimpelde barman zet een fles wijn voor zichzelf op tafel"

Amieira dorp

De volgende ochtend doen we lekker rustig aan. Er komen wat plukjes mensen bij het strand, maar op het water blijft het stil. We lopen het paarhonderd inwoners tellende dorp in, waar een gezellig café het centrum is van de dorpsdynamiek. De mannen van de plaatselijke wielrenclub hebben hun rondje al gedaan en zitten aan hun eerste biertje, terwijl de zwaar gerimpelde barman een fles rode wijn voor zichzelf op tafel zet en zich aansluit bij zijn vrienden.

Alqueva dam

We lossen de trossen en vertrekken richting Alqueva, de plaats waar het meer haar naam aan dankt. Het is opvallend rustig op het water. Niet alleen op het water is het leeg, ook aan de oevers zien we amper een teken van leven. De reden is dat het water door de dam tot ver boven de natuurlijke bebouwing is gestegen. In de afgelopen twintig jaar is er weinig nieuwe bebouwing bij gekomen boeven het nieuwe waterpeil.

Nautisch centrum Alqueva

We hebben alle ruimte op het meer en dus binden we onze sups achter de boot, zodat de kinderen er achter kunnen hangen. Met veel beleid weliswaar, want het laatste wat we willen is een lijn in de schroef. Even later komen we aan bij het plaatsje Alqueva, waar zich ook een mooi nieuw nautisch centrum bevindt, inclusief strand en restaurant. Vroeg in de middag is het hier al gezellig druk.

 

“In Alqueva-dorp zitten kroeg en kerkhof op kruipafstand”

Alqueva dorp

We lopen naar het dorpje Alqueva en strijken neer op het terras voor de kerk, waar net een begrafenis bezig is. Als de kist de kerk uit wordt gedragen, staan de mensen op van het terras, doen hun pet van het hoofd en vormen eerbiedig een haag richting begraafplaats. In een dorpje als dit zitten kroeg en kerkhof op kruipafstand.

De volgende ochtend worden we wakker in een zee van rust. Nergens zijn sluizen of bruggen om rekening mee te houden, dus hebben we alle tijd om op staan. We genieten van het uitzicht, lezen een boek en ontdekken daarna het meer met onze sups.

Wildlife

In een smalle zijarm van het meer zien we langs de oevers grote baarzen wegplonzen als we in de buurt komen. Een eenzame ooievaar twijfelt even, strekt zijn vleugels en vliegt langzaam weg. Iets verderop zien we een boerderij-hek met prikkeldraad dat zich onder het wateroppervlak bevindt, een teken dat het leven zich hier twintig jaar geleden op een andere hoogtelijn afspeelde. We zwemmen nog wat rond en liggen lekker te luieren, tot we kunnen lunchen bij het nautische centrum waar we gereserveerd hebben.

Alqueva meer

Op het volle terras genieten we van 'pulled patrijs' met ingemaakte groenten, makreelsalade en een kan verse sangria. Na een heerlijke siësta varen we verder het Alqueva meer op. Hoe noordelijker we komen, hoe breder het meer. Aan het eind van de middag neemt de zon wat in kracht af, waardoor we lekker op het zonnedek kunnen liggen en genieten van het uitzicht. Hier krijgen we pas echt een gevoel hoe groot het stuwmeer is.

“Op de steiger staren we vol verwondering op onze rug naar de lucht”

Campinho

Na een paar uur varen komen we bij een baai in de buurt van Campinho, een erkende Dark Sky-locatie. We liggen aan een steiger met uitzicht over een groot deel van het meer, die hoort bij een natuurcamping. Er staan niet meer dan een paar campers rond de baai, en verderop loopt een kudde schapen. Na het avondeten ontvouwt zich een spectaculaire sterrenhemel en valt er een serene rust over het meer. We nemen de boordkussens mee op de steiger en staren vol verwondering naar boven.

Nautisch centrum Monsaraz

Met gezonde tegenzin verlaten we Campinho om verder te varen richting het kasteelstadje Monsaraz. Navigeren is ontzettend simpel en het enige waar we op moeten letten zijn de vissersnetten, die duidelijk gemarkeerd worden door drijvende ballen erboven. Bij het nautisch centrum van Monsaraz vinden we nog net een vrij plekje op de kop van een steiger. Vandaag gaat het waaien, dus kunnen we de wing foil-spullen tevoorschijn halen. Al na 20 meter komt het board uit het water en vliegen we heen en weer over het knobbelige meer.

Kasteeldorp Monsaraz

Met de taxi bereiken we de kasteelmuren van de toeristische trekpleister Monzaraz, waar nog maar 40 mensen wonen. We bezoeken een winkel met indrukwekkend mooie tapijten en handgemaakt servies afkomstig uit dorpjes in de omgeving. De traditie van wol verven en servies schilderen is overblijfsel van de Moren die hier tot 1167 de scepter zwaaiden. Aan het eind van de middag proeven we lokale wijn op het terras van een wijnbar. Even later dineren we op een 200 meter hooggelegen terras en raken betoverd door de paarsblauwe avondlucht.

“Een 72-jarige man moest huis en boomgaard achterlaten”

Kajakken op het Alqueva

Als we ons opmaken om verder te varen, komt net een Nederlandse platbodem naast ons aanleggen. Het oude schip blijkt hierheen te zijn gebracht door een Nederlandse ondernemer, die ermee op de meest ondiepe plekken van het meer kan komen. We varen in 1,5 uur naar het noordelijk gelegen nautisch centrum Azenhas d'El Rei, waar het stuwmeer smaller en grilliger wordt. Hier maken we een kajak-toer onder begeleiding van een gids, genieten van de rust op het water en leren we alles over de flora en fauna op en rond het stuwmeer.

Nautisch centrum Azenhas d'El Rei

Volgens de gids is deze streek de laatste jaren steeds warmer geworden en zijn de inwoners daarom erg bezig met klimaatverandering. Niet alleen de landbouw is hier biologisch, maar bijvoorbeeld ook de menukaart van het nautische centrum, waar we na het kajakken terugkomen voor een lunch. We eten bietencarpaccio met olijfolie, biologische witte wijn en krijgen een invasieve vissoort voorgeschoteld die hier zoveel voorkomt dat er het hele jaar op gevist mag worden.

"We horen alleen het geklepper van een ooievaar op een kerktoren"

Luz: het verdwenen dorp

We varen verder richting Luz dat 20 jaar geleden het nieuwste dorp was van Portugal. Vanaf de steiger in de baai lopen we via een lange houten loopbrug richting het Luz Museum, gewijd aan het dorp dat plaats moest maken voor het stuwmeer. Een documentaire laat zien hoe de 300 bewoners met pijn en moeite afscheid nemen. Schrijnend is het verslag van een man van 72 die zijn huis met boomgaard achter moest laten die de pensioenvoorziening zou worden voor hem en zijn familie.

Nieuwbouwdorp Luz

Daarna brengen we een bezoek aan het nieuwgebouwde dorpje Luz, dat 3 kilometer van het oude Luz is neergezet. Het is angstaanjagend stil in het plaatsje dat twintig jaar geleden uit de grond werd gestampt. Luiken en deuren zijn dicht en het enige wat we horen is het geklepper dat afkomstig is van een ooievaarsnest op een kerktoren.

Kunstmatig meer

De volgende ochtend worden we wakker in de heerlijk stille baai van Luz. In de macabere wetenschap dat we vlak langs een oud dorp komen dat onder water ligt, varen we verder. De laatste uurtjes richting Amieira Marina genieten we nog een laatste keer van de rust op dit kunstmatig en soms bijna surreële vaargebied. Onze gok is dat het hier over een jaar of 5 stukken drukker zal zijn, dus het beste moment om het Alqueva meer te bezoeken is nu.

Praktisch informatie

Boottype: Nicols 1170

We hebben de tocht gemaakt met een Nicols 1170 die 4 hutten heeft, 11.50 meter lang is en 3.70 meter breed. De boot was precies groot genoeg voor 4 volwassen en 3 kinderen, maar de volgende keer zouden wij zelf net een maatje groter kiezen.

Het Alqueva meer

De Alqueva-dam werd in 2002 in gebruik genomen, maar het zou nog 10 jaar duren voor het rivierdal volledig was gevuld met water. Met 4.150 miljoen kubieke meter water is dit het grootste waterreservoir van Europa. Het meer wordt gebruikt voor stroomopwekking en koelwater, en voor de irrigatie van de landbouwgebieden eromheen.

Faciliteiten op het Alqueva

Er zijn geen havens met stroom en water op de steiger, laat staan douches. Je bent dus behoorlijk op jezelf aangewezen. Op onze huurboot konden wij douchen met gefilterd water uit het meer en we hadden een zonnepaneel op de boot. Een grote supermarkt (Intermarché) ligt op 20km van de Amieira Marina en tijdens je vaartocht zijn supermarkten moeilijk bereikbaar. Kom je met een huurauto naar het stuwmeer, dan is het sterk aan te raden om van tevoren uitgebreid boodschappen te doen.

Reisinformatie

Het Grande Lago ligt op 2,5 uur rijden van het vliegveld in Lissabon. Het is aan te raden om niet op je reisdag ook meteen in te checken bij de haven, want dan heb je een erg lange dag. Een leuke plek voor een overnachting is het Alandroal Guest House, een bijzonder hotel met een hotelbaas die een museum heeft ingericht met alles wat hij verzameld heeft tijdens zijn wereldreizen. Alandroal is een gezellig regiodorp, met leuke restaurantjes.

Beste reisperiode

Het Alqueva stuwmeer ligt in de regio Alentejo dat door de bergen er omheen (tot 800 meter) zijn eigen microklimaat heeft. Het gebied rond het stuwmeer is een van de warmste plekken van Europa, waar het ver over de 40 graden kan worden. Het voor- en najaar zijn dan ook de beste periodes om Alentejo te bezoeken. Wij zijn er eind april, als het een zeer aangename 30 graden is.

Zelf een boot huren in Portugal?

Bekijk het aanbod van Vakantiesophetwater