Herfstige vaartocht over het mystieke Loch Ness

In het donkere najaar met volle teugen genieten, dat kan alleen in Schotland. Met een gehuurde motorboot varen we het Caledonian Canal en Loch Ness over, langs mysterieuze landschappen en monsterlijke toeristenfuiken.

Varen naar Loch Ness

In het plaatsje Lagan, een klein dorpje aan het Caledonian Canal, stappen we aan boord van onze comfortabele houseboat. Vanaf de basis van bootverhuurbedrijf Le Boat, kunnen we twee kanten op: richting Fort William en landinwaarts naar Loch Ness en Inverness. We kiezen ervoor om eerst naar het beroemde ‘loch’ te varen, wie weet vangen we een glimp op van de mythe rond het monster. Niet dat we lichtgelovig zijn, maar waar rook is, is vuur (of in elk geval mist...).

Zon in de sluis

Zodra we bij de eerste sluis komen, loopt de sluiswachter van Lock Laggan ons al tegemoet en krijgen we een paar eenvoudige aanwijzingen. Hij pakt de achtertros van onze veertien meter lange motorboot en twee seconden later staan we te keuvelen over het weer. Ik voel me nu al thuis. “We hebben zon meegenomen”, zeg ik, nu er even een gat in het wolkendek is. “Het regent eigenlijk altijd”, waarschuwt de sluiswachter. “Alleen in mei is het vaker droog.” Wij zijn hier half oktober en we staan nog lekker buiten op de brug. Zo erg is het dus allemaal ook weer niet.

"Het monster toont zich alleen aan hopeloos slechte fotografen"

Caledonian Canal

Omringd door roodbruine bergruggen varen we door naar Loch Oich, een van de vier bergmeren waar het 107 kilometer lange Caledonian Canal doorheen loopt. Het kanaal werd gegraven tussen 1807 tot 1822 en is, sinds het werd uitgediept in 1847, diep genoeg om er met flinke schepen doorheen te kunnen. Toch moeten we een beetje opletten voor ondieptes vlak buiten de vaargeul, getuige het halfgezonken wrak van een tweemaster. We zijn op weg naar Fort Augustus, dat aan Loch ligt en bekend staat om haar fotogenieke vijftrapssluis.

Fort Augustus

Voor de sluis van Fort Augustus meren we af. We hebben een uur voordat de sluisrichting verandert. In etappes zal de sluis ons straks naar Loch Ness brengen. Maar nog voor we daar zijn, maken we al kennis met Nessie, de mysterieuze groene bewoner van het meer. Iedere winkel in het dorp heeft wel een groene knuffel in draakvorm. Het arme monster toont zich al sinds 1933 alleen aan hopeloos slechte fotografen en filmers, maar dat vormt geen belemmering voor de lokale middenstand.

Sluisvaren in Schotland

Twee van ons moeten de kant op om de boot in een uur tijd door de vijf sluistrappen te geleiden. “De taak van de schipper: motor uit, en de troepen aansturen vanaf de brug,” zegt de sluiswachter met een knipoog. “Jullie komen in een goede periode, want 's zomers is het hier veel drukker. Maar het is droog, dus wat ons betreft is het nu zomer.” De sluizen van Fort Augustus zijn populair. Wandelaars vinden hier een welkome rustplaats en locals komen even een praatje maken of de hond uit laten.

Varen op Loch Ness

Met een grauwgrijze nevel om ons heen varen we Loch Ness op, dat net zoveel water bevat als alle andere binnenwateren van Groot Brittannië bij elkaar. Dat komt vooral door de diepte van maximaal 226 meter. Als golven over de hele lengte van 37 kilometer kunnen opbouwen, kan het hier flink spoken. En dan niet op een leuke mystieke manier. We krijgen wel wat windvlagen over ons heen, maar gelukkig uit de goede richting, dus glijden we als een strijkijzer over het nevelige water. Wel is het weer gaan regenen, dus sturen we binnen, met hapjes en drankjes.

"De vertakkingen van de River Ness razen onder de wandelbruggen door"

Huurboten bij Loch Dochfour

Moederziel alleen zijn we, op een zeldzame vistrawler na, en de wind duwt ons in de lengterichting het meer over. Het Caledonian Canal, waar Loch Ness bij hoort, loopt door de Great Glen, een kaarsrecht dal waar duidelijk iets mee aan de hand is: dit is een breuklijn tussen twee aardplaten. Via een kronkel varen we aan de andere kant het meer af en komen we in een gedeelte van het kanaal met veel bochten en natuurlijke oevers. In de sluis van Loch Dochfour zien we negen huurboten op elkaar gepropt wachten tot ze naar buiten kunnen, een unicum in het verder zo rustige kanaal.

Aankomst bij Inverness

In de buurt van Inverness begint naast het kanaal de River Ness, waar overtollig hemelwater uit het kanaal in weg kan vloeien. Voor Tomnahurich Swing Bridge leggen we aan bij een ponton. Meteen komt een vrouw met lichtgevend hesje van de Waterways ons vertellen wat de beste optie is om naar Inverness te wandelen. Dat doen we meteen. De vertakkingen van de River Ness razen onder de vele wandelbruggen in het grote stadspark door, en na een halfuurtje belanden we in een van de vele restaurants downtown. Met zicht op mooi verlichte kastelen en bruggen lopen we 's avonds terug naar de boot.

Terug naar Loch Ness

Na een stevige ochtendwandeling en een verkwikkende zwempartij bij Inverness Leisure, het tropische zwemparadijs naast onze ligplaats, varen we de volgende ochtend terug naar Loch Ness. Het is waterkoud en voor het eerst komt de sluiswachter pas uit zijn huisje als we bijna stilliggen. De wind is hard en vlagerig en we blijven zoveel mogelijk binnen. Dit is de straf die we betalen voor ver buiten het seizoen een motorboot huren. Gelukkig zitten we warm en comfortabel binnen en genieten we stiekem juist wel van de ruige omstandigheden. Dit is het ongepolijste Schotland waar we voor kwamen.

Varen naar Drumnadrochit

Het zijn geen ideale omstandigheden om te varen op Loch Ness, maar we willen richting Urquhart Bay en dat is gelukkig niet ver. In het verlaten haventje van Drumnadrochit, op 1,8 kilometer van het plaatsje zelf, leggen we aan. Voor dag en dauw lopen we naar Drumnadrochit, het toeristische centrum van Loch Ness. Bij een bakkertje willen we een pak koffie halen, maar we vinden alleen cake. In de mini-market verderop slaat een kassajuffrouw de kou van zich af. “Cold morning”, begroet ik haar. “Cold morning indeed”, lacht ze.

"Ik had nooit iets moois gemaakt, tot ik aan dit project begon"

Varen naar Urquhart Castle

Even later maken we onze motorboot klaar voor een baaioversteek naar de ruïnes van Urquhart Castle. Hier meren we af aan een drijvende steiger. De timing is goed, het is net 12.00 uur en vanwege de rondvaartboten mag je hier alleen tussen 11.45 en 15.15 uur liggen. We klimmen in de torens van het kasteel uit de dertiende eeuw en genieten van een magnifiek uitzicht over het Loch. Later in het restaurant worden we ineens omgeroepen. In plaats dat we weg moeten bij het ponton, waar we even bang voor zijn, blijkt dat we kaartjes moeten kopen voor het bezoek aan het kasteel…

Whiskyrestaurant

Terug in de haven lopen we naar Drumnadrochit om whiskyrestaurant Fiddler’s bezoeken. De woestharige eigenaar wijst ons op een bierbrouwerij in een hotel verderop, waar ze stout maken. De brouwerij die ‘Light Ness’ en ‘Dark Ness’ produceert bestaat nog maar uit een paar grote vaten in een schuur, maar de passie spat van de eigenaar af. “Ik heb twee linkerhanden en het is me nooit gelukt iets moois te maken, tot ik met dit project begon”, vertelt hij trots. Er is al veel vraag naar het bitterdonkere bier en zijn lichtere broertje, wat alleen al te danken is aan de slim gekozen naam.

Loch Ness Visitor's Center

In de hotelbar proberen we een echte Dark Ness. Voor een liefhebber van stout een welkome traktatie. Ook brengen we een bezoek aan het Loch Ness Visitor's Center. Binnen draaien ze films en documentaires over de speurtochten naar Nessie, die min of meer waarheidsgetrouw zijn. Als we uit de laatste filmzaal komen, lopen we als vissen in een fuik de souvenirwinkel in. Hier ligt Nessie in alle vormen en maten in schappen. “So this is the tourist trap”, zeg ik net iets te hard. “No worries”, zegt een verkoopster, “we krijgen hier wel vaker cynische opmerkingen.”

Whisky in Fiddlers

We dineren in whiskyrestaurant Fiddler’s waar we beginnen met haggis, het bekende Schotse gerecht van schapenmaag, gevuld met stukjes hart, long, lever, niervet en havermout. De whisky cream sauce die erbij komt, maakt het gerecht niet alleen curieus, maar zelfs lekker, al gaat dit waarschijnlijk op voor elk gerecht met whisky cream sauce. Vooraf, tijdens en na het eten krijgen we verschillende bijzondere whisky’s geserveerd. De eigenaar laat ons ook een nieuwe soort proeven. Hij zit in een whiskyjury en neemt onze ervaringen mee in zijn rapport. Wij lenen ons graag voor dit soort experimenten.

"De mythologie van het Monster van Loch Ness lijkt minder ver gezocht"

Sprookjesachtig Loch Ness

Voor dag en dauw breekt de zon zo mooi door de mist, dat we met vier andere huurders foto’s staan te maken. Met het spookachtig mooie Loch Ness op de achtergrond lijkt de mythologie van het Monster van Loch Ness vandaag net wat minder ver gezocht. De lucht is paarsblauw, net als onze vingers, want de temperatuur ligt rond het nulpunt. Net nu we willen vertrekken, trekt het dicht en begint het te regenen. Niet erg, want we zitten weer comfortabel achter de panoramische ruiten van de Motorboot, met de boordkachel lekker hoog.

Schemer op Loch Oich

Tegenover Drumnadrochit liggen de ‘Foyers’, watervallen die een bezoek waard zijn. Vanwege het weer varen wij echter terug naar Fort Augustus. We willen na de sluis zo ver mogelijk door richting het gedeelte van het Caledonian Canal dat we nog niet kennen. Na twee sluizen en een draaibare brug, varen we met invallende schemer Loch Oich op. Bij de kleine haven van het Great Glen Water Park vinden we een mooi plekje om te overnachten. Er zijn sauna’s en een zwembad, en ’s zomers klinkt hier live muziek. Zelfs halverwege oktober zijn hier nog toeristen en liggen we in het haventje met vier andere gehuurde motorboten.

British Waterways

Met bergruggen op de achtergrond, varen we verder richting Fort William. Op dit stukje kanaal spatten de herfstkleuren van de boomrijke oevers af. Van alle kanten zien we watervalletjes het kanaal in stromen. Verder zijn we alleen tussen de mistige wolken, die zo laag hangen dat we ze vanaf de brug bijna aan kunnen raken. Via de Cullochy-sluis willen we naar Loch Lochy, maar de sluiswachter de sluiswachter komt met slecht nieuws. Hij mag de sluis niet openen vanwege de wind, en wie zijn wij om de British Waterways tegen te spreken?

Zelf varen op Loch Ness?

Bekijk het aanbod op Vakantiesophetwater.nl

Varen in Schotland

We besluiten terug te keren naar Loch Oich en daar de ruïne van het kasteel van Invergarry te bekijken. Een half gezonken tweemaster biedt een melancholische aanblik. Via de drassige oever en een smal voetpad lopen we naar het plaatsje Invergarry. We zoeken onze toevlucht tot een knus restaurant met open haard, waar een groot bord soep ons snel verwarmt. Misschien is dat wel het geheim van Schotland: regen en kou worden gecompenseerd door weelderige natuur en de warme bevolking. Wie de elementen trotseert, komt in een warme deken van gastvrijheid en gastronomie. We komen zeker terug, maar dan in de zomer.

Praktische informatie

Wanneer een boot huren in Schotland?

Je kunt je afvragen of het slim is om het toch vrij noordelijke Schotland een motorboot te huren in het najaar. De beste en droogste periode blijft toch de zomer. Met een charterboot van verhuurbedrijf Le Boat, weet je echter precies waar je aan toe bent. Op onze veertien meter lange houseboat met haar enorme leefruimte, luxe keuken en drie hutten met elk een douche en toilet was het goed toeven. Zelfs halverwege oktober.

Vervoer naar Laggan

De charterbasis in Laggan ligt halverwege het Caledonian Canal en is binnen het seizoen goed aan te reizen via de luchthaven van Inverness. Buiten het seizoen is er minder keuze in vluchten, maar er zijn ook opties via Glasgow of Edingburgh. Vanaf die plaatsen is Laggan lastig bereikbaar met openbaar vervoer en prijzig met taxi(busje) en kan het huren van een auto voordeliger uitpakken.

Gidsen en kaarten

Op scottishcanals.co.uk kun je gratis verschillende gidsen en kaarten downloaden.