Wetten, regels en verzekeringstips voor boothuurders
Of je nou een vaarbewijs hebt of niet: iedereen kan een boot huren en nog vandaag het water op. Let daarbij wel altijd op de wettelijke regels en de verzekeringsaspecten. Een artikel vol informatie en tips om mogelijke ellende bij aanvaringen en ander soort schade te voorkomen.
Watersportadvocaat Frits Hommersom geeft advies
Regels boot huren
Weet jij wat je moet doen als je met een gehuurde of eigen boot schade veroorzaakt? In dit artikel vertellen we je meer over de wettelijke regels en verzekeringsaspecten die komen kijken bij het varen. Ook vertellen we je meer over de regels voor het huren van een boot (met en zonder vaarbewijs), nemen we de relatie tussen de huurder en verhuurder onder de loep, en vertellen we hoe het zit met aansprakelijkheid en eigenrisico.
Huren in het buitenland
Voor de goede orde: dit artikel gaat over de situatie van het huren van een pleziervaartuig in Nederland. Als je een boot huurt in het buitenland, waar zelfstandig mee gevaren gaat worden, kan het weer heel anders liggen, bijvoorbeeld omdat je AVP beperkingen kent van geografische aard of dat het een en ander wettelijk anders is geregeld.
Inhoud:
Boot huren met en zonder vaarbewijs
Aansprakelijkheid per type pleziervaartuig
Schade met een gehuurd pleziervaartuig
Relatie tussen huurder en verhuurder
Boot huren met en zonder vaarbewijs
Misschien een open deur, maar voor bepaalde soorten (huur)boten heb je een vaarbewijs nodig. Een vaarbewijs is verplicht wanneer een boot sneller vaart dan 20 km/h of langer is dan 15 m. Veroorzaak je schade met een dergelijke boot zonder vaarbewijs, dan ben je niet verzekerd en is de schade voor jouw rekening.
Weten of je een vaarbewijs nodig hebt? Kijk op Wanneer heb ik een vaarbewijs nodig?
"Zonder schuld kun je ook niet aansprakelijk worden gehouden"
Boot huren onder de 18 jaar
Ook als je jonger dan 18 jaar bent, mag je (in zeer uitzonderlijke gevallen!) een pleziervaartuig huren. In de wet is zelfs vastgelegd dat je al vanaf 12 jaar zonder toezicht zelfstandig een boot mag besturen, mits er geen sprake is van een noodzakelijk vaarbewijs (zie ook ‘Kinderen aan het roer’).
Aanvaring
Een ongeluk zit in een klein hoekje, zelfs voor een ervaren schipper. Bij een aanvaring is het natuurlijk altijd de vraag: wie heeft schuld? Zonder schuld kun je ook niet aansprakelijk worden gehouden in het aanvaringsrecht. Voor de schuld is het trouwens niet nodig dat er sprake was van opzet.
Schade vergoeden
Het uitgangspunt is dat iemand aansprakelijk is als er sprake is van ‘toerekenbaar verwijt bij een handeling waardoor schade ontstaat’. In de wet staat dit omschreven als: “Hij die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt welke hem kan worden toegerekend, is verplicht de schade, die de ander dientengevolge lijdt, te vergoeden.”
"De AVP beschermt tegen de financiële gevolgen van aansprakelijkheid"
WA versus AVP verzekering
Bijna iedere Nederlander heeft wel een aansprakelijkheidsverzekering (AVP), ook wel (foutief) een WA-verzekering genoemd (die speelt bij motorvoertuigen). De AVP is de verzekering die je beschermt tegen de financiële gevolgen van aansprakelijkheid en die normaal gesproken alle schade vergoedt die wordt veroorzaakt aan anderen. Opzettelijk veroorzaakte schade is daarbij uitgesloten. Deze verzekering heb je afgesloten voor alle ‘rondom-het-huis’ aangelegenheden. Denk hierbij aan het omstoten van een bloempot of het omgooien van een glas rode wijn over het bankstel van de buren.
AVP en pleziervaartuigen
Aansprakelijkheid per type pleziervaartuig
Je AVP dekt in principe (controleer dit voor vertrek) aansprakelijkheid op het water wanneer de schade wordt veroorzaakt door kano’s, roeiboten en zeil- en surfplanken. Daarbij is er een beperkte dekking (alleen letselschade aan anderen) bij schade die wordt veroorzaakt door zeilboten met een zeiloppervlak van maximaal 16 kwadraat of motorboten met minder dan 4 pk.
Pleziervaartuigverzekering
Voor alle andere vaartuigen dan zeilboten met een zeiloppervlak van max. 16 kwadraat of motorboten met minder dan 4 PK heb je een ‘echte’ WA-verzekering nodig, in de volksmond de pleziervaartuigverzekering genoemd. Deze verzekering dekt specifiek de wettelijke aansprakelijkheid die je met je boot veroorzaakt aan anderen. Een schade kan immers zeer hoog oplopen. Ook kun je dan de schade aan je eigen boot verzekeren (Casco).
Schade met een gehuurd pleziervaartuig
Maar hoe werkt het wanneer je schade veroorzaakt met een gehuurde boot? Die aansprakelijkheid werkt twee kanten op: naar de verhuurder in het kader van de huurovereenkomst, en naar de partij aan wie schade wordt veroorzaakt.
Relatie tussen huurder en verhuurder
Hoofdregel is dat een AVP een uitsluiting kent voor de dekking van eventuele schade wanneer er sprake is van huren. Dit betekent concreet: Je bent dus niet verzekerd voor schade die je toebrengt aan de gehuurde sloep.
"Alle toerekenbare schade is voor rekening is van de huurder"
Huurovereenkomst
De wet bepaalt dat wanneer een partij tekortschiet in het nakomen van een verplichting uit de huurovereenkomst, die partij verplicht is de schade die de andere partij daardoor lijdt te vergoeden. Tenzij de tekortkoming hem niet kan worden toegerekend.
Toerekenbare schade
Speciaal voor de huurovereenkomst is in de wet opgenomen dat alle toerekenbare schade (schade die is veroorzaakt door jouw fout) aan het gehuurde voor rekening is van de huurder.
Hiswa en NJI voorwaarden
De verzekeringsvoorwaarden van de twee grote brancheverenigingen (HISWA en de Nederlandse Jachtbouw Industrie - NJI) hebben vergelijkbare bepalingen over de aansprakelijkheid van de huurder. Deze komen er kort gezegd op neer dat de huurder (meestal tot een bepaald maximumbedrag + het eigen risico) aansprakelijk is voor de schade aan het vaartuig, tenzij je als huurder kunt aantonen dat die schade niet door jou is veroorzaakt. Deze voorwaarden bevatten overigens een extra clausule dat de aansprakelijkheid beperkt is voor zover deze gedekt is door de verzekering die de verhuurder geacht wordt te hebben afgesloten.
"Tegen het eigen risico ben je niet verzekerd"
Schipper is aansprakelijk
Een verhuurbedrijf dat zijn zaken goed op orde heeft, zal zijn boten ‘rondom’ hebben verzekerd. Dat moet zo’n bedrijf ook wel, want in het aanvaringsrecht is bepaald dat de eigenaar van een boot aansprakelijk is voor met de boot veroorzaakte schade. Dat noemen we ‘schuld van het schip’. Dus ook al zit niet de eigenaar, maar jij als huurder aan het roer, dan zal toch het verhuurbedrijf/eigenaar van de boot aansprakelijk worden gehouden. Bij een aanvaring moet de benadeelde partij dus de verhuurder aanspreken. In een dergelijke situatie is de schade aan het andere schip gedekt.
Eigen risico verhuurder
Betekent bovenstaande dat je maar kunt doen wat je wilt en als huurder geen enkel risico loopt? Niet helemaal dus, want het eigen risico dat een verhuurder kan hebben, wordt op jou afgewenteld en daar ben je niet zelf tegen verzekerd.
Aansprakelijkheid huurder
Belangrijker is echter het risico dat je loopt wanneer je een verhuurder treft die níet de hiervoor genoemde HISWA/NJI voorwaarden hanteert. In die situatie zou er bijvoorbeeld geen beperking van de aansprakelijkheid voor de huurder in de voorwaarden zijn opgenomen.
Verhuurder niet verzekerd
Nog erger, wanneer de verhuurder helemaal niet verzekerd blijkt voor dergelijke schades. In het eerste geval bestaat de mogelijkheid dat de verzekeraar van de verhuurder, nadat hij de (benadeelde) wederpartij heeft uitbetaald, ‘regres neemt’. Dit betekent dat de verzekeraar het schadebedrag op de huurder verhaalt. Als de verhuurder helemaal niet verzekerd is, zal hij in eerste instantie zelf worden aangesproken als eigenaar van het schip.
Schipper aansprakelijk?
Het hangt natuurlijk van de omstandigheden af, of jezelf als schipper op jouw beurt weer aansprakelijk kunt worden gehouden ten opzichte van de verhuurder voor wat betreft veroorzaakte schade aan de ander.
"Kinderen tot 16 jaar vallen meestal onder de AVP van hun ouders"
Huurvoorwaarden groter schip
Hiervoor hebben we al vastgesteld dat je AVP maar beperkt soelaas biedt, alleen bij bepaalde pleziervaartuigen. Wanneer je dus een zwaardere/groter schip huurt, is het belangrijk om heel goed de huurvoorwaarden te controleren hoe de aansprakelijkheidsverzekering en –beperking door de verhuurder is geregeld.
Kinderen aan het roer
Niets is natuurlijk leuker voor een kind dan aan het roer van een stoer schip staan. Realiseer je alleen wel dat hoewel kinderen tot 16 jaar in de regel onder de AVP van hun ouders vallen, de 16 en 17 jarigen zelf aansprakelijk zijn en niet de ouders. Controleer dus altijd of de AVP hierin voorziet.
Wie is de schipper?
Bedenk je goed dat in de meeste gevallen degene op wiens naam de huurovereenkomst staat, ook wordt beschouwd als de schipper. Dit brengt weer bijzondere verantwoordelijkheden met zich mee.
"Controleer altijd of je het eigen risico af kunt kopen"
Shortlist boot huren:
1) Waterdichte verzekering
Controleer altijd of de verhuurder een waterdichte verzekering heeft afgesloten en dat de voorwaarden voorzien in een aansprakelijkheidsbeperking.
2) Eigen risico afkopen
Soms kun je het eigen risico afkopen. Het is aan te raden om dat in elk geval uit te zoeken en te overwegen.
Zoals vaker geldt: “vertrouwen is mooi, controle is beter!”
3) Informeer de verhuurder bij schade
Zorg altijd dat je de verhuurder goed informeert bij een eventuele schade en ga zeker niet op voorhand aansprakelijkheid erkennen. Je benadeelt daarmee de verhuurder en loopt het risico dat diens verzekeraar niet uitkeert en de verhuurder weer bij jou op de stoep staat.
4) Controleer je AVP
Controleer hoe je eigen AVP omgaat met dekking in het geval van schade bij het huren van een boot. Bij twijfel, doe net als bij de gebruikelijke reis- en ongevallenverzekering en sluit een aanvullende verzekering af voor die bewuste periode.
5) Boot huren
Heb je al deze stappen doorlopen, dan kun je met een gerust hart een boot huren.
Met dank aan Frits Hommersom, expert in Pleziervaart en Watersport (†2022) .
