Eolische eilanden: varen boven een goddelijk smidsvuur
De Eolische archipel voor de kust van Sicilië is geen glad gepoetst watersporteldorado. Wel een bijzonder gebied dat in al haar poriën bruist van de vulkanische activiteit. We huren een zeilboot en komen in aanraking met het onderaardse.
Fotografie: Bertel Kolthof
Meteen naar:
Varen naar Vulcano
Lijnen hangen vermoeid om de lieren en alle actie aan boord van ons gehuurde zeiljacht moet komen van de monotoon ronkende diesel en de gierende stuurautomaat die constant corrigeert voor de golven van opzij. De mechanische stuurman heeft het lastig en na een paar uur springt de eerste zekering. Het is heiig en pas als we dichtbij komen, zien we de eerste contouren van Vulcano, een vulkanisch eiland met een top van vijfhonderd meter.
"Hier smeedde Vulcanus wapentuig en blikschichten voor Jupiter"
Oervulkaan
Vulcano is de oervulkaan waar alle vulkanen naar vernoemd zijn. Volgens de Romeinse mythologie bevond zich onder de Eolische eilandengroep een smidse van Vulcanus, de god van het vuur en metaal. Hier stookte hij zijn smidsvuur op om wapentuig te smeden en bliksemschichten voor zijn vader Jupiter. Aan de gele damp te zien die opstijgt boven het eiland, is hij daar nog steeds druk mee.
Eolische eilanden
Niet alleen op Vulcano bruist het van de vulkanische activiteit, maar in de hele archipel, die bestaat uit grotere eilanden als Lipari en Salina en een hoop kleinere eilanden. De Eolische eilanden bevinden zich niet ver boven Sicilië en de 20 mijl varen vanaf Capo d'Orlando is het slingeren op de golven meer dan waard. Vulcano is dunbevolkt met zevenhonderd inwoners op twintig vierkante kilometer, met een veerhaven waar vooral rondvaartboten aanleggen.
Bekijk het aanbod van zeilboten in Sicilië
Ankerplekken Vulcano
Grote grotten aan de kust en warm, opborrelend zeewater op verschillende plekken vormen naast de enorme vulkanische krater zelf, de toeristische trekpleisters op Vulcano. Pleziervaarders vinden beschutting bij een van de vijf ankerplekken. Faciliteiten zijn er niet of nauwelijks, maar dat is een kleine prijs die je betaalt voor het prachtige uitzicht op de levende vulkaan.
“Tussen de methaanbellen voel je je als een vis in een vissenkom”
Vulkanisch modderbad
De laatste uitbarsting was in 1888, maar nog altijd slaapt de vulkaan niet en spuwt ze voortdurend zwavelhoudende dampen uit, waardoor het hele eiland ruikt naar rotte eieren. Tientallen zeiljachten en motorboten liggen voor anker bij het strand en genieten van het heldere zwemwater. Vlak aan het kiezelstrand kun je vulkanische modderbaden nemen. De gele, zwavelhoudende modder met een temperatuur van 40 graden is naar verluidt goed voor je huid, al schijnt het ook giftige stoffen te bevatten. Wie zin heeft in een flinke klim, kan hier de Gran Cratere bezoeken, de Grote Krater op driehonderd meter hoogte.
Varen naar Lipari
Op een kwartiertje varen van Vulcano ligt Lipari, het hoofdeiland van de vulkanische archipel. Lipari-stad is zo’n typisch kleurrijk, mediterraan plaatsje dat zich voorgoed nestelt in je herinneringen. Blikvanger vanaf het water is de Castello, een 15e-eeuwse Spaanse burcht bovenop de rotsen die drie kerken en een kathedraal omsluit. Voor de imposante rotsen is het water kraakhelder en kun je tot in de diepte de bodem zien. Ernaast, achter het vissershaventje, vormt zich het stadscentrum.
Jachthaven Lipari
De jachthaven bevindt zich een paar kilometer verderop, maar op het stadsplein bij de oude vissers haven gebeurt het. Hier zijn de zomer lang evenementen, spelen kinderen tot midden in de nacht bij het kleine stadsstrand en gonst het tot in de kleine uurtjes van de levendigheid.
"Op Panarea rijdt de politie rond in golfkarretjes"
Bloemeneiland Panarea
Op veertien mijl afstand van Lipari varen we een andere wereld in, die toch onmiskenbaar onderdeel is van dezelfde archipel. Waar Lipari op een paar plekken na het eiland is van de gewone Italiaan, is Panarea het eiland van de miljonairs, waar de politie rondrijdt in golfkarretjes. Een bloemeneiland met smaakvolle villa’s, waar je vanuit je zwembad uitzicht hebt over de prachtige rotskust. Maar ook een eiland waar je als gewone bezoeker thermische bronnen kunt bezoeken, waar warm en heilzaam water uit de grond borrelt.
Jachthaven San Pietro
Bij de haven van San Pietro, de hoofdstad van het eiland, kun je tegen betaling een mooring gebruiken. En voor wie een bijboot maar onhandig vindt, varen taxibootjes tot in de nacht heen en weer. Wij varen door naar een rotsformatie op een mijl van San Pietro waar een dozijn boten voor anker ligt. In een soort kom van rotspunten is het water kalm en kan de snorkeluitrusting uit de tas. Het glasheldere water, en plekken waar je kunt zwemmen tussen methaanbellen die uit de grond komen bruisen, zijn hier de populaire attracties. Tussen de luchtbellen en scholen met kleine vissen voel je je net een vis in een vissenkom.
Varen naar Stromboli
Vanaf Panarea ben je in een paar uur varen bij Stromboli, de bekendste en meest actieve vulkaan van de Eolische eilanden, die een kleine duizend meter de lucht in steekt. Het eiland Stromboli heeft een baai waar je kunt ankeren, maar verder geen faciliteiten. Wil je niet de nacht voor anker doorbrengen, dan is het dus zaak om er vroeg heen te gaan zodat je voor het donker terug bent in een jachthaven op Lipari of Salina.
"Vanaf het water kun je vrij onbezorgd van een uitbarsting genieten"
Dodelijk getroffen
Stromboli is een enorme toeristische trekpleister, maar om een goede reden. Vooral ’s avonds, als je vanaf het water uitkijkt op de indrukwekkende vulkaan en getuige bent van een uitbarsting, vergeet je al snel dat je lang niet de enige bent. Getuige zijn van hoe Vulcanus het vuur opstookt vanuit zijn ondergrondse smidse is een ervaring die je niet gauw vergeet. Stromboli barst meestal meerdere keren per uur uit en nog in 2019 werd een toerist dodelijk getroffen door een weggeslingerd stuk gestolde lava. Gelukkig is dat een heel zeldzaam voorval en kun je zeker vanaf het water (voorlopig) vrij onbezorgd van het schouwspel genieten.
Varen naar Salina
Vanaf Panarea varen we naar Salina dat vlak boven Lipari ligt en het op één na grootste eiland is van de vulkanische archipel. In de Portolano Isole Eolie – Pilot Aeolian Islands die je bij de meeste huurboten meekrijgt, lezen we dat het verstandig is om in de zomer van tevoren de jachthaven op te roepen vanwege de grote drukte. Er is harde wind op komst en de dag loopt ten einde, dus willen we tijdig kunnen uitwijken naar Lipari als dat nodig is. Gelukkig blijkt er nog een plekje te zijn in de jachthaven van Santa Marina.
Visvakantie
Terug in de haven, terwijl de wind toeneemt, worden we getrakteerd op een vuurwerkshow vanaf Lipari en ontmoeten we drie Siciliaanse mannen die op visvakantie zijn. Ze nodigen ons uit op hun motorboot en even later worden we getrakteerd op zelf gevangen en gebakken inktvis met wijn van Salina. Met behulp van een tablet met Google Translate vertellen de vijftigers ons over hoe belangrijk familiebanden zijn op Sicilië en hoe anders Sicilianen zijn dan de Italianen op het vaste land.
"Met zachte trom verlaten we het domein van de slapende vulkanische reuzen"
Kosten charteren
Boos zijn de Sicilianen over de prijzen die volgens hen zijn gestegen door de euro, maar de 4.000 euro die je neertelt voor een week charteren met een veertien meter lange zeilboot in het hoogseizoen vinden ze heel schappelijk. Dat hun dagelijkse espresso’s in de cafés op Sicilië duurder worden, vinden ze een stuk moeilijker te verkroppen dan het feit dat luxe nou eenmaal geld kost. Het lijkt een omgekeerde benadering dan de Nederlandse, maar als je er goed over nadenkt is het misschien helemaal nog niet zo gek.
Terug naar Capo d'Orlando
Zoals gebruikelijk in dit gebied waait de storm net zo snel over als hij begon. We hebben net wat meer dan tien knopen wind en kunnen zeilend terug richting Capo d’Orlando. In ons kielzog zien we de vulkaantoppen van de archipel langzaam verdwijnen en met zachte trom verlaten we het domein van de slapende vulkanische reuzen die nog altijd hun naar rotte eieren stinkende gassen uitstoten. Dat ze maar lang en zacht mogen rusten.
Boeken
Praktische informatie
Vaarinformatie
Vulcano ligt op een kleine 20 mijl varen van Capo d’Orlando op Sicilië. Het liggeld in de jachthavens van € 70 tot 80 per nacht voor onze 14 meter lange boot is hoog voor Nederlandse, maar niet voor Italiaanse begrippen. Een paar nachten ankeren, wat de meesten doen, brengt je gemiddelde uitgave per nacht weer flink terug.
"De wind is hier meestal niet meer dan tien tot vijftien knopen"
Zeilcondities
Het is zaak goed het weer in de gaten te houden, want het gebied staat bekend om plotseling opstekende stormen. Meestal is de wind W tot NW en niet meer dan 10-15 knopen. Maar staat de wind ZO, dan is deze vaak hard en onvoorspelbaar en neemt ze Sahara-zand en vulkaanstof van de Etna op Sicilië mee.
Salina
Salina is een bijzonder netjes aangeharkt toeristenplaatsje. De restaurants zijn duurder dan op Lipari en je ziet hier geen spelende kinderen tot laat in de avond. Maar op een van de mooie terrassen met uitzicht op Panarea en daarachter Stromboli, wordt je niet alleen getrakteerd op de heerlijke keuken met de veelgeroemde, zoete, lokale Malvasia-wijn, maar ook visueel verwend. In de kleurrijke shops van het kustplaatsje Santa Marina verkopen ze veel mooie handgemaakte spullen. Iets verderop kom je bij een kiezelstrandje met overblijfselen van een Romeinse sauna. Het liggeld in Santa Marina is weliswaar 80 euro per nacht, maar de faciliteiten zijn goed en de havenmedewerkers zijn vriendelijk en spreken uitstekend Engels. Dat is in andere delen van Italië wel eens anders.
Het eiland Salina herken je direct aan de bijna duizend meter hoge toppen van de berg Fossa delle Felci en de Monte dei Porri, maar het eiland bestaat in totaal uit zes oude vulkanen. De Griekse naam voor het eiland met de twee gezichtsbepalende vulkanen is ‘Didyme’, wat ‘tweelingen’ betekent. De moderne naam Salina is afgeleid van een zoutmeertje.
Stranden
Bijna overal in de archipel zijn er alleen kiezelstranden, zoals op de foto hieronder bij een rotsformatie voor Panarea. Die kiezels zijn wel bijna stuk voor stuk bijzondere en mooi gekleurde vulkaanstenen en de moeite waard om mee te nemen.
