Staande Mast Route: mooiste plekken en vaarinformatie
Waarom de Staande Mast Route van noord naar zuid Nederland varen zonder te stoppen? Zonde! Lees alles over mooiste plekjes langs de Vecht, Waal, Nieuwe Maas en de Âlde Feanen, inclusief praktische informatie.
Wat is de Staande Mast Route?
De Staande Mast Route is een snel veilig alternatief voor een tocht buitenom over de Noordzee. Het traject loopt van Breskens in het zuiden via Amsterdam en het IJsselmeer tot Delfzijl in het noorden. De totale lengte bedraagt zo’n 458 kilometer en de maximale diepgang is 2,50 meter.
Mooie plekken langs de route
De Staande Mast Route is geschikt voor zeil- en motorboten met een masthoogte of een opbouw van meer dan 6 meter en kan bij een snelheid van 9km/u in 24 uur worden afgelegd. Langs de route zijn echter veel mooie plekken te ontdekken.
Inhoud:
Staande Mast Route: de Vecht
De Vecht is de ultieme plek om te genieten van de Nederlandse binnenwateren. De rivier is overbekend bij motorboot- en sloepvaarders, maar zeilers zie je er niet zo veel. En dat terwijl deze prachtrivier over een lengte van ongeveer 33 kilometer met staande mast is te bevaren, tot aan de eerste vaste brug in Maarssen. Onderweg kijk je uit op pittoreske dorpen en voorname landhuizen. Op veel plekken kun je aanleggen om even rond te kijken en dat is zeker een tip, want alle plaatsen aan de Vecht nodigen uit tot een tussenstop.
Grote Zeesluis
Komend vanaf het IJmeer is de entree tot de Vecht bij Muiden, waar je via de Grote Zeesluis naar binnen gaat. De eerste kilometers van de Vecht voeren je door een weids polderlandschap en langs de oevers liggen hier opvallend veel woonboten. Wat verderop slingert de rivier langs mooie stadjes en dorpen zoals Weesp, Nigtevecht en Vreeland, die allemaal hun eigen ophaalbruggen middenin het centrum hebben.
TIP: Vaar op de Vecht langs kastelen en buitenhuizen. Als bonus ligt bij Loenen de afslag naar de Loosdrechtse Plassen.
Tussen Vreeland en Maarssen
Vanaf Loenen komen er steeds meer bomen langs het water en rond Nieuwersluis en Breukelen lijkt de Vecht tussen de parkachtige bossen te liggen. Ongeveer tussen Vreeland en Maarssen is de rivier op z’n allermooist, want hier staan ontelbare 17e en 18e-eeuwse buitenhuizen aan het water. Er liggen weliswaar veel bruggen over de Vecht en met een zeilboot moet je dezelfde weg terugvaren, maar de rivier is zo mooi dat dit beslist de moeite waard is.
Lees het reisverhaal Vorstelijke varen door de Vechtstreek.
Naar Kolhorn via de Staande Mast Route
Kolhorn is onder zeilers één van de minst bekende bestemmingen in Noord-Holland. Dit mooie dorpje kun je vanaf het Noord-Hollands Kanaal bereiken via het Balgzandkanaal, het Amstelmeer en het Waardkanaal. Het Balgzandkanaal ligt even ten zuiden van Den Helder en de entree wordt gevormd door de Kooysluis. Het is een 6 kilometer lang en nogal saai kanaal, dat uitkomt in het Amstelmeer.
Waardkanaal
Halverwege het Amstelmeer, waar je overigens prima kunt zeilen, takt zuidwaarts het negen kilometer lange Waardkanaal af. Hierover kun je het dorpje Kolhorn bereiken. Het bijzondere van het Waardkanaal is dat je eigenlijk langs de oude Zuiderzeekust vaart. De westelijke oever van dit kanaal wordt namelijk door de voormalige kustlijn gevormd, terwijl aan de oostkant de relatief jonge Wieringermeerpolder ligt.
TIP: Vanaf Kolhorn is het mogelijk om over de West-Friesche Vaart tot vrij diep de Wieringermeerpolder in te varen.
Pishoek
De maximale diepgang op het Waardkanaal is 3,6 meter en er liggen drie beweegbare bruggen over het kanaal. Helaas kun je vanaf Kolhorn met staande mast niet via een andere route terugvaren, je moet via dezelfde weg retour. Halverwege, bij de Pishoek, ligt een aanlegsteiger voor de wal. Bovendien kun je aanleggen bij Jachthaven Haven Nieuwesluis. Ook even ten noorden van Kolhorn ligt een aanlegsteiger in het Waardkanaal. In Kolhorn zijn gemeentelijke passantenplaatsen.
Kolhorn
Kolhorn is een mooi, klein dorpje dat achter een hoge dijk verscholen ligt. Op de dijk staan oude turfschuren uit de tijd dat hier nog turf werd overgeslagen. Tot 1844 lag Kolhorn namelijk direct aan de Zuiderzee, iets dat vandaag de dag nog maar lastig voor te stellen is. Het dorp was in de tijd van de VOC een voorhaven van Schagen en later werd vanuit Kolhorn op de Zuiderzee gevist.
Museum de Turfschuur
Op de dijk bij Kolhorn staat een aantal zwart geteerde schuren, die ooit werden gebruikt om turf over te slaan. De turf werd over de Zuiderzee aangevoerd, hier opgeslagen en daarna in kleinere schepen verder vervoerd. In een van die schuren is sinds 1993 het kleine museum de Turfschuur ingericht, waarin de invloed van de natuur en van menselijk ingrepen op het dagelijks leven van de bevolking van Kolhorn in beeld is gebracht.
Ansjovisjol
Kolhorn had tot de aanleg van de Wieringermeerpolder in 1930 een uitgebreide vissersvloot, waarvan nog één schip is overgebleven: de KH44, een ansjovisjol die in 1899 of 1900 is gebouwd op de Kolhornse werf van Peter Bood. De jol is aan de sloop ontsnapt omdat het tot jacht is omgebouwd. Toen het schip honderd jaar oud was, is het door vrijwilligers gerestaureerd en in oude staat teruggebracht. Met de KH44 kun je een rondvaart maken.
Staande Mast Route: de Waal
Komend vanaf Gorinchem kun je de Waal met staande mast bevaren. Op deze rivier vaar je door typisch Hollands landschap met dijken en kribben. Tot aan Zaltbommel, zo’n 20 kilometer stroomopwaarts, zijn er geen bruggen, vanaf daar is de maximale doorvaarthoogte (afhankelijk van het waterpeil) hooguit een meter of veertien. Maar de passantenhaven van Zaltbommel ligt nog voor de eerste brug, dus deze is voor alle zeilschepen bereikbaar.
TIP: Volg de Waal vanaf Gorinchem stroomopwaarts. De haven van het mooie Zaltbommel ligt net voor de eerste vaste brug.
De Waal wordt drukbevaren door vrachtschepen onderweg van en naar Duitsland en vooral de stroomopwaarts varende duwstellen veroorzaken flinke golfslag. Omdat de breedte van de vaargeul ongeveer 150 meter is, kun je over het algemeen goed bij ze uit de buurt blijven. Je kunt zeilen op de Waal, maar stuurboordoever houden is verplicht en opkruisen verboden. De stroomsnelheid op de Waal ligt tussen de 3 en 6 kilometer per uur. Wat je op de heenweg naar Zaltbommel aan vertraging door tegenstroom hebt, verdien je terug als je daarna weer richting Gorinchem vaart.
Zaltbommel
Zaltbommel is meer dan duizend jaar oud. In de middeleeuwen werd de stad voorzien van stadsmuren en de vestingwerken die ook nu nog als een groen lint om de stad liggen. Van de stadsmuren is niet zo veel meer over, wel is de Waterpoort aan de Waal bewaard gebleven. Het aanzicht van de stad wordt bepaald door de Grote of Sint-Maartenskerk uit de 15e eeuw. Minder opvallend, maar veel sierlijker is de Gasthuistoren met een carillon uit 1654. In het Maarten van Rossumhuis uit 1535 is museum Stadskasteel Zaltbommel gehuisvest, gewijd aan de geschiedenis en de kunst van de Bommelerwaard.
Masthoogte en waterstanden
Met een masthoogte tot ongeveer 14 meter kun je nog verder varen op de Waal, bijvoorbeeld om Nijmegen aan te doen. Hoewel de hoogtes van de bruggen ten opzichte van het NAP heel behoorlijk lijken, is de waterstand op de bovenrivier ook veel hoger. Bovendien kunnen de waterstanden op de rivier sterk wisselen. De actuele waterstanden vind je op Vaarweginformatie.nl of telefonisch via 026-3629000.
Staande Mast Route: de Nieuwe Maas
De Nieuwe Maas is een bijzonder dynamische rivier. De aanwezigheid van allerlei binnenvaart- en zeehavens maken van de rivier een veel gebruikte vaarweg. De havens strekken zich over meer dan 40 kilometer uit van Rotterdam tot letterlijk in de Noordzee. Naast een continue stroom vrachtschepen kun je op de Nieuwe Maas onder meer zeevaart, rondvaartboten, snelvarende watertaxi’s en waterbussen verwachten. Op sommige momenten is het verkeersbeeld ronduit hectisch en ook de flinke getijdenstroom doet een duit in het zakje.
Nieuwe Waterweg
De Nieuwe Maas begint bij Slikkerveer, op het punt waar de Lek en de Noord samenkomen. Ter hoogte van Krimpen aan de IJssel mondt de Hollandse IJssel uit in de rivier en even voorbij Vlaardingen vloeien de Oude Maas en de Nieuwe Maas samen. Beide rivieren gaan samen als Nieuwe Waterweg verder richting Noordzee. De Nieuwe Maas loopt door het dichtbevolkte gebied rond Rotterdam en langs vele haven- en industriegebieden, zoals de Botlek.
Rotterdam
Midden in Rotterdam is het uitzicht vanaf de rivier ronduit spectaculair door de skyline die onder meer bestaat uit moderne architectuur en de iconische Erasmusbrug. Wat wereldhavenstad Rotterdam aan oude monumenten te kort komt, wordt goedgemaakt door moderne architectuur. Voor veel watersporters is een bezoekje aan het Scheepvaartkwartier of de Oude Haven interessant, maar vooral aan het Maritiem Museum waar oude schepen, kranen en bruggen voor een schitterend decor zorgen.
Schiedam en Vlaardingen
Even verder naar het westen ligt Schiedam, een aantrekkelijke stad met grachten, ophaalbruggen en prachtige, oude gevels. Het meest westelijk aan de Nieuwe Maas, vlak bij de plek waar de Oude Maas in de rivier uitmondt, ligt Vlaardingen. Vlaardingen is een oude havenstad, waarvan eeuwenlang de haringvangst de belangrijkste bron van inkomsten was. Een van de mooiste delen van Vlaardingen is de Oude Haven.
Handig om te weten
Getijden en stroomsnelheid
Via de Nieuwe Waterweg heeft de Nieuwe Maas een open verbinding met de zee en is daardoor een getijdenrivier. Niet alleen resulteert dat in een behoorlijk getijverschil, maar ook in een soms flink oplopende stroming. Ter hoogte van de Willemsbrug kan de stroomsnelheid bij eb ongeveer 4,5 km per uur bedragen en de vloedstroom 4,1 km per uur. Het getijverschil varieert van 1,67 m bij doodtij tot 1,97 m bij springtij, het GHW is NAP +1,20 m.
Brughoogtes
Over de Nieuwe Maas liggen drie beweegbare bruggen, die op verzoek worden bediend. Buiten Rotterdam ligt de Van Brienenoordbrug (H: NAP +25,04 m); in de stad ligt de Koninginnebrug (H: NAP +3,70 m) over de Koningshaven en direct daarna de Erasmusbrug (H: NAP +12,50 m). De laatste wordt slechts vijf maal per dag geopend. Houd bij het wachten rekening met de stroming, die in de smalle Koningshaven nogal fel kan zijn.
Jachthavens rond Rotterdam
Aan de Nieuwe Maas heb je diverse aanlegmogelijkheden. Bij WV IJsselmonde bijvoorbeeld of aan de rechteroever in Rotterdam in de Veerhaven en Jachthaven De Rotterdamsche Admiraliteit. Aan de linkeroever ligt City Marina Rotterdam. In Schiedam hebben WSV De Nieuwe Waterweg en Jachtclub Schiedam passantenligplaatsen. In de Oude Haven van Vlaardingen zijn gemeentelijke ligplekken en kun je terecht bij WSV Vlaardingen.
Staande Mast Route: Âlde Feanen
Boven Akkrum, midden in het Friese merengebied, ligt een alternatieve Staande Mast Route waarmee je de drukke beroepsvaart tussen Terhorne en Grouw op het Prinses Margrietkanaal kunt mijden. Deze route loopt vanaf het Sneekermeer over de Terkaplester Poelen en de Nesser Zijlroede. Vanaf deze route is ook een uitstapje mogelijk naar een van de mooiste natuurgebieden van Friesland: de Âlde Feanen, dat ook wel bekend staat als de Princenhof, naar het deel dat vroeger door het Huis van Oranje als jachtgebied werd gebruikt.
Eernewoude
Sinds een aantal jaar zijn de Âlde Feanen een Nationaal Park, want in het gebied komen ongeveer vierhonderd plantensoorten en honderd vogelsoorten voor. De ‘hoofdstad’ van de regio is Eernewoude, dat naast het bezoekerscentrum Âlde Feanen ook een interessant museum kent: skûtsjemuseum De Stripe.
Vaarinformatie
De alternatieve Staande Mast Route boven Akkrum loopt onder meer over de Nesser Zijlroede en heeft een maximale diepgang van 1,90 m. Vanaf het Sneekermeer vaar je via de Meinesloot naar Akkrum. Vanaf het Prinses Margrietkanaal via de Kromme Knillis kan ook.
TIP: Ga naar skûtsjemuseum De Stripe in Eernewoude en bezoek de smederij, de zeilmakerij en de nagebouwde roef van een skûtsje.
Na Akkrum vaar je via het aquaduct bij Nes via de Nesser Zijlroede naar de Peanster Ee. Onderweg verandert de naam van het vaarwater een paar keer, je passeert het Burstumer Rak, het Douwe Tseardsrak en De Greft. Dit is een mooie en rustige route, die voornamelijk door de velden loopt. In Akkrum liggen twee beweegbare bruggen en een op afstand bediende spoorbrug (VHF 18).
Diepgang
Grote delen Âlde Feanen zijn niet erg diep, dus wie in dit gebied op avontuur gaat, moet een recente waterkaart erbij houden. Voor diepere schepen loopt door de Âlde Feanen een doorgaande route van het Prinses Margrietkanaal naar Eernewoude, de maximale diepgang is hier 2,75 m.
Marrekrite
Vanaf Eernewoude kun je via de Hooidamsloot doorvaren naar de Wijde Ee. Daarvandaan is zelfs Drachten met staande mast bereikbaar. Ook deze route is 2,75 meter diep en voert na de Wijde Ee over het Smeliester Sân. Op tal van plaatsen in de Âlde Feanen tref je steigertjes van de Marrekrite; let ook hier goed op de diepte. In Eernewoude kun je aan It Wiid aanleggen bij passantenhaven Earnewâld, vlak bij de dorpskern. Even verderop liggen JH It Wiid en JH Westerdijk.
Watersport app
De Provincie Friesland geeft de gratis app Watersport uit, met daarin praktische tips over brugtijden, zwemlocaties en verkeersborden. Kijk hier voor een overzicht van navigatieapps.
Met staande mast door Nederland
Het boek Met staande mast door Nederland beschrijft Frank Koorneef verrassende vaargebieden langs de populaire route. Voor veel zeilers zal een wereld opengaan. Overal kun je komen, van Friesland tot de benedenrivieren, van de Hollandse plassen tot de Kop van Overijssel. En in een groot aantal steden! Bestel hier jouw exemplaar van Met Staande mast door Nederland.